लोकसेवा तयारी सामग्री (वस्तुगत प्रश्नोत्तर)

१. दिगो विकास प्रतिवेदन, २०२१ अनुसार नेपाल कति औँ स्थानमा रहेको छ ?
 ९६औँ
– दिगो विकास सम्बन्धमा विभिन्न १७ वटा लक्ष्य तय गरिएको ।
– विभिन्न राष्ट्रले ती लक्ष्यमा हासिल गरेको उपलब्धिका आधारमा सो प्रतिवेदन तयार गरिएको ।
– प्रतिवेदनअनुसार शीर्ष स्थानमा रहन सफल दस राष्ट्र क्रमशः
१. फिनल्यान्ड
२. स्विडेन
३. डेनमार्क
४. जर्मनी
५. बेल्जियम
६. अस्ट्रिया
७. नर्वे
८. फ्रान्स
९. स्लोभेनिया
१०. स्टोनिया
सार्क राष्ट्रहरूको अवस्था
१. भुटान – ७५औँ
२. माल्दिभ्स – ७९औँ
३. श्रीलङ्का – ८७औँ
४. नेपाल – ९६औँ
५. बङ्गलादेश – १०९औँ
६. भारत – १२०औँ
७. पाकिस्तान – १२९औँ
८. अफगानिस्तान – १३७औँ

२. राष्ट्रिय प्राकृतिक स्रोत तथा वित्त आयोगद्वारा २०७८ फागुन १८ मा सार्वजनिक स्थानीय सरकारको कार्य सम्पादन मूल्याङ्कनमा कर्णाली प्रदेशकै पहिलो स्थानमा रहन सफल स्थानीय तह कुन हो ?
 हुम्लाको सिमकोट गाउँपालिका
– कार्य सम्पादन मूल्याङ्कनसम्बन्धी प्रतिवेदनअनुसार सिमकोट गाउँपालिकाले ७५.३१ अङ्क ल्याई पहिलो स्थान ओगट्न सफल भएको ।
– प्रतिवेदनअनुसार पहिलो पाँच स्थानमा रहेका स्थानीय तह :

३. किराँत समुदायमा सांस्कृतिक आस्थाको एक महìवपूर्ण केन्द्रका रूपमा रहेको ‘खुवालुङ’ कहाँ पर्छ ?
 भोजपुर, धनकुटा र उदयपुरको सीमा क्षेत्र

४.Father of Biodiversity भनी चिनिने प्रसिद्ध वैज्ञानिक इ.ओ. विल्सनको निधन कहिले भएको हो ?
 सन् २०२१ डिसेम्बर २६
– सर्वप्रथम जैविक विविधता शब्दको प्रयोग गर्ने वैज्ञानिक डार्विनको जन्म सन् १९२९ जुन १० मा भएको ।
– अमेरिकी वैज्ञानिक विल्सनलाई आधुनिक युगका डार्विन भनेर पनि चिनिने ।
– The Future of Life (2002), The Leafcutter Ants : Civilization by instinct (2011), The Social conquest of Earth (2012), The meaning of human Exixtence (2014), Tales from the Ant World (2020) आदि यिनका प्रसिद्ध कृति हुन् ।

५. साहसिक महिला पुरस्कार–२०२२ बाट सम्मानित हुने सामाजिक अभियन्ता को हुन् ?
 भूमिका श्रेष्ठ
– अमेरिकी विदेश मन्त्रालयले ११२औँ अन्तर्राष्ट्रिय महिला दिवसका अवसरमा श्रेष्ठसहित विभिन्न देशका १२ जनालाई सो अवार्ड प्रदान गर्ने निर्णय गरेको ।
– श्रेष्ठले सन् २००७ देखि नेपालमा लैङ्गिक अल्पसङ्ख्यकको अधिकारका सम्बन्धमा कार्य गर्दै आएकी ।

६. पहिलो पटक UNO मा भिटो प्रयोग गर्ने राष्ट्र कुन हो ?
 रुस
– रुसले सन् २०२२ फेब्रुअरी २५ मा भिटो प्रयोग गरेको ।
– रुसद्वारा युक्रेनमाथि भएको आक्रमणको विरोध गर्दै रुसी फौज तत्काल फिर्ता लिन माग गरिएको सङ्कल्पमा सुरक्षा परिषद्को बैठकमा रुसले भिटो प्रयोग गरेको ।
– रुसी आक्रमणको गम्भीर निन्दा गरिएको सो प्रस्तावका पक्षमा सुरक्षा परिषद्का १५ सदस्य राष्ट्रमध्ये ११ राष्ट्रले मतदान गरेका थिए । प्रस्ताव पारित हुन नौ मुलुकले मतदान गरे पुग्ने तथापि रुसद्वारा भिटो प्रयोग गरिएकाले प्रस्ताव विफल हुन पुगेको ।
– प्रस्तावउपरको मतदानमा चीन, भारत र युएई
अनुपस्थित रहेका ।

७. कुनै पनि निजामती कर्मचारीलाई दिइने विभागीय सजायको विषयमा कोसँग परामर्श लिनुपर्छ ?
 लोकसेवा आयोग

८. हाम्रो शरीरको कुन अङ्गलाई Blood Bank भनी चिनिन्छ ?
 Spleen

९. मानिसको शरीरमा इन्सुलिन हर्मोन उत्पादन गर्ने ग्रन्थी कुन हो ?
 प्यांक्रियाज

१०. सौर्य ऊर्जा, वायु ऊर्जा, जलस्रोत ऊर्जा एवं ज्वारभाटा कुन प्रकृतिको ऊर्जाका स्रोत हुन् ?
 नवीकरणीय ( Renewable)

११. प्राकृतिक ग्यास, खनिज तेल, कोइला आदि कस्तो प्रकारका ऊर्जाका स्रोत हुन् ?
 अनवीकरणीय (Non- renewable)

१२. यू–१९ विश्वकप क्रिकेट २०२२ को उपाधि विजेता राष्ट्र कुन हो ?
 भारत
– भारत पाँचौँपल्ट सो उपाधि जित्न सफल भएको ।
– प्रतियोगितामा इङ्ग्ल्यान्ड उपविजेता बनेको ।
– प्रतियोगितामा १६ टिमको सहभागिता रहेको ।
– प्रतियोगिता सन् २०२२ जनवरी १४ देखि फेब्रुअरी ५ सम्म सञ्चालन भएको ।
– प्रतियोगितामा प्लेयर अफ द सेरिजको उपाधि दक्षिण अफ्रिकाका डेवाल्ड ब्रेभिसले जितेका ।

१३. ज्ष्भचबचअजथ त्जभयचथ या ःयतष्खबतष्यल का प्रतिपादक को हुन् ?
 अब्राहम मास्लो

१४. भाषा पाठशालाको निरीक्षण गर्न पाठशाला बन्दोबस्त इन्स्पेक्टरी अफिसको स्थापना कहिले गरियो ?
 वि.सं. १९७६

१५. नन्दभाउजू ताल चितवन जिल्लामा पर्छ भने घोडाघोडी ताल कहाँ पर्छ ?
 कैलाली

१६. नेपाललाई सर्वप्रथम अन्तर्राष्ट्रिय पदक दिलाउने खेलाडी को हुन् ?
 जितबहादुर के.सी.
– (धावक जितबहादुर के.सी.ले सन् १९७३ मा फिलिपिन्सको मनिलामा सम्पन्न एसियन फास्ट एन्ड ट्र्याक च्याम्पियनसिपमा नेपाललाई कांस्य पदक दिलाएका थिए । सो पदक नेपालकै पहिलो अन्तर्राष्ट्रिय पदक थियो ।)

१७. विश्वकै सबैभन्दा उचाइमा हुने एभरेस्ट म्याराथन कहिलेदेखि सुरु भएको हो ?
 सन् २००३
– (सगरमाथा आरोहणको स्वर्ण महोत्सवको अवसर पारी सन् २००३ देखि यो म्याराथनको सुरुवात भएको)

१८. GATT को सट्टामा जन्मिएको संस्थाको नाम के हो ?
 WTO

१९. दिगो विकास भन्नाले के बुझिन्छ ?
 वर्तमान र भावी पुस्ताको आवश्यकता पूर्ति गर्न सक्ने गरी गरिएको विकास

२०. कागतीको रसमा कुन एसिड हुन्छ ?
 साइट्रिक एसिड

२१. नेपालमा कृषि तथा पशु बीमाको सुरुवात कहिलेदेखि भएको हो ?
 वि.सं. २०६९ माघ

२२. Women in Development-WID अवधारणाले कुन पक्षमाथि जोड दिन्छ ?
 विकास प्रक्रियामा महिला सहभागिता बढाउने प्रयास

२३. भूकम्पीय जोखिमका हिसाबले नेपाल विश्वको कति औँ स्थानमा रहेको छ ?
 ११औँ
– पृथ्वीको धरातल तलमाथि वा दायाँबायाँ हल्लेर काँप्ने क्रियालाई भूकम्प (Earthquake) भनिन्छ । अर्थात् पृथ्वीको गर्भमा भएको प्रक्रियाले पृथ्वीको माथिल्लो सतहमा हुने कम्पन नै भूकम्प हो ।
– भूकम्प एक प्राकृतिक प्रक्रिया हो । यसलाई न त रोक्न सकिन्छ न त छेक्न नै । यो कुनै पनि बेला जहाँ पनि आउन सक्छ, खासगरी भूकम्पीय क्षेत्रमा । भूकम्पीय क्षेत्र भन्नाले पृथ्वीमा रहेका भूखण्ड (प्लेट)हरू बीचमा हुने ठक्करको सिमाना भएका क्षेत्र हुन् ।
– पृथ्वीको गर्भमा रहेका ठुल्ठुला चट्टानी प्लेटबीचको घर्षण तथा ज्वालामुखी विष्फोटका कारण भूकम्प
जाने गर्छ ।
– पृथ्वीको गर्भमा रहेका चट्टानी प्लेटबीच जति लामो घर्षण हुन्छ, उति नै शक्तिशाली भूकम्प आउने गर्छ तर पूरै संसारलाई विनाश गर्ने खालको प्रलयकारी महाभूकम्प ल्याउने चट्टान पृथ्वीको गर्भमा रहेको पाइँदैन ।
– भूगर्भविद्हरूका अनुसार पृथ्वीको गर्भमा रहेका कुनै पनि चट्टानबीचको घर्षणले १०.५ रेक्टर स्केलभन्दा बढीको भूकम्प ल्याउने सामथ्र्य राख्दैन ।

२४. नेपालको वर्तमान संविधानअनुसार राज्यको कार्यपालिका, व्यवस्थापिका र न्यायपालिकासम्बन्धी अधिकार एवं अवशिष्ट अधिकारसमेतलाई के भनिन्छ ?
 राज्यशक्ति

२५. कुन क्रान्तिलाई यान्त्रिक क्रान्ति पनि भनिन्छ ?
 औद्योगिक क्रान्ति

२६. त्रिफला भन्नाले कुन–कुन फललाई बुझिन्छ ?
 हर्रो, बर्रो र अमला

२७. “जोसँग सन्तोषरूपी धन छ, उही नै वस्तुतः धनी हो, जसको तृष्णा धेरै छ ऊ धनी भएर पनि परम निर्धनी हो” भन्ने विचारक को हुन् ?
 शङ्कराचार्य

२८. पहिलो विश्वकप क्रिकेट प्रतियोगिता कहिले र कहाँ सम्पन्न भएको थियो ?
 सन् १९७५, इङ्ग्ल्यान्ड

२९. सबैभन्दा गहिरो महासागर कुन हो ?
 प्रशान्त महासागर
प्रस्तुतकर्ता : टङ्क केसी