भूकम्पमा पूर्वसूचना प्रणाली

भूकम्पीय सचेतना, सुरक्षित संरचना’ भन्ने नाराका साथ हामी २४औँ भूकम्प सुरक्षा दिवस मनाउँदै छौँ । १९९० को भूकम्पबाट भएको क्षतिको सम्झनामा पुनः सोही किसिमको मानवीय तथा भौतिक क्षति नहोस् वा बेहोर्न नपरोस् र त्यसका लागि गर्नुपर्ने पूर्वतयारीका लागि जनचेतना फैलाउने उद्देश्यले पुस १५ गतेबाट एक महिना कार्यक्रमसहित यो दिवस मनाउन सुरु भएको हो ।

भूकम्पको मापन र मानको बहस

नेपालमा समय–समयमा मझौला, ठूला तथा महाभूकम्पले धेरै धनजनको क्षति गरेको सुन्न र पढ्न पाइन्छ । विगतमा बेलाबेलामा ‘गोरखा’ भूकम्पभन्दा ठूला भूकम्पहरू गएको र तिनले ठूलो विनाश गरेको सुनेका हामी झन्डै सबैजसोले २०७२ को गोरखा भूकम्पको धक्का महसुस ग¥यौँ, विनाश देख्यौँ र कतिपयले भोग्यौँ पनि । नेपालमा भूकम्प मापनयन्त्र जडान गरी भूकम्पको रेकर्ड गर्न सुरु गरेपछिको यो सबैभन्दा ठूलो भूकम्प हो र नेपाल हिमालय क्षेत्रमा गएको भूकम्पहरूमा...

भूकम्प मापनको सुरुवात र जनचेतना

करिब ८६ वर्ष (वि.सं. १९९०) अघि नेपालमा गएको महाभूकम्पको चर्चा अहिलेसम्म पनि उत्तिकै छ । नेपालमा त्यतिबेला भूकम्प रेकर्ड गर्ने प्रविधि भित्रिएको थिएन । त्यसको करिब ३४ वर्ष (वि.संं २०३४–सन् १९७८) पछि फ्रान्स सरकारको सहयोगमा ललितपुरको फुलचोकी डाँडामा एउटा भूकम्प मापन गर्ने यन्त्रको स्थापना गरी नेपालमा भूकम्पको निगरानी सुरु गरिएको थियो । त्यसपछि विभिन्न चरणमा सन् १९८० सम्ममा दुई, सन् १९८५ सम्ममा दुई गरी जम्मा पाँच वटा...