निजामती प्रशासनको उपादेयता

देशभरका निजामती कर्मचारी र स्थानीय तहका सरकारी कर्मचारीसहित उल्लासपूर्ण वातावरणमा निजामती सेवा दिवस मनाउँदै छौँ । यो दिवस सार्वभौम जनतालाई सम्मान गर्दै मैत्रीपूर्ण वातावरणमा सेवा प्रवाह गर्न सबै निजामती सेवा प्रदायकले आफूलाई समर्पित गर्दै कर्तव्यपरायण रहन शक्ति सञ्चय गर्ने दिन हो । निजामती कर्मचारी यथार्थतामा परिवर्तनका वाहक र राज्य प्रणालीको सबल एवं गतिशील संयन्त्र हो । मूल्य, मान्यता, सेवाभाव, आदर्श र व्यावसायिकताको...

अमेरिकी सेना फिर्ती उपयुक्त निर्णय

सन् २००१ देखि अमेरिकी सेना तैनाथ गरिएको अफगानिस्तानबाट राष्ट्रपति बाइडेनले सेना फिर्ता गर्ने निर्णय लिएपश्चात् कार्यान्वयन भइसकेको छ । कुनै समय थियो विश्वमा संयुक्तराज्य अमेरिका र सोभियत सङ्घ मात्र दुई देशको क्रमशः लोकतान्त्रिक र साम्यवादी शक्तिलाई नेतृत्व प्रदान गर्दै एकछत्र प्रभाव रहेको थियो । नेटो र सिन्तो सेनाको हस्तक्षेप भएको स्थानमा प्रत्यक्ष वा अप्रत्यक्ष वार्सा प्याक्टमा रहेका देशको प्रभाव पर्ने...

राष्ट्रियता र भ्रष्टाचारका सवालमा बीपी

नेपालमा राजनेताको खोजी गर्दैगर्दा यथार्थमा यस्ता नेताको अभाव देखिएको छ । हालसम्म राष्ट्रियता र दीर्घकालीन सोच, देशको स्वाभिमान, समृद्धि एवं राष्ट्रिय एकताका पक्षपातीलगायतका गुण भएका राजनेताको खोजी गर्दा लामो अन्तरालमा एक मात्र सत्पात्रको रूपमा प्रथम जननिर्वाचित प्रधानमन्त्री स्वर्गीय बीपी कोइराला देखिनुभयो । उहाँमा देखिएका यस्ता सद्गुण अल्पअवधिको प्रधानमन्त्री रहँदा उहाँद्वारा सम्पादित कार्यको मूल्याङ्कनबाट...

लोकतन्त्रको संरक्षणमा न्यायपालिका

ज्य सञ्चालन प्रक्रियामा धेरै सोच विचार पु¥याएर लोकतान्त्रिक देशहरूले शक्ति पृथकीकरण र सन्तुलनको सिद्धान्तलाई अवलम्बन गरिआएका छन् । राज्य सञ्चालनमा आफ्ना क्षेत्रका विज्ञ निकायहरूले लोकतान्त्रिक मूल्य र मान्यताका आधारमा कार्य सम्पादन गर्दै जाँदा मात्र आदर्श राज्यले मूर्त रूप लिन सक्छ । य

लोकतन्त्रमा आएको विश्वव्यापी सङ्कुचन

विश्व राजनीतिमा लोकतन्त्रको प्रख्याती धेरै कारणले हुँदै आएकोमा हालका दिनमा यसमा सङ्कुचन देखिन थालेको छ । सबैतिर स्वीकार गरिएका र प्रयोगमा आएका राजनीतिक प्रणाली सर्वसत्तावाद, साम्यवाद, तानाशाहीतन्त्र, लोकतन्त्र आदि हुन् । लोकतान्त्रिक देशमा आएको आधुनिक शैलीगत परिवर्तनसहितको मूल्य–मान्यतामा समाहित हुन नसक्ने लोकतान्त्रिक मुलुकका शासकका कारण यसप्रतिको आकर्षणलाई निरन्तरता दिन कठिनाइ भइराखेको छ । यद्यपि, लोकतान्त्रिक...

न्यायपालिकामा सङ्घीयताको खोजी

संविधानलाई उपयुक्त ढङ्गले व्याख्या गर्दै लोकतान्त्रिक प्रणालीको सुदृढीकरणमा योगदान दिने काम न्यायपालिकाको हो । व्यक्तिहरूबीचको मात्र नभई सङ्घीय शासन प्रणालीमा विभिन्न तहका सरकारबीचको संवैधानिकलगायतका कानुनी विवादहरूको समाधान अदालतबाट हुन्छ ।

भ्रष्टाचार नियन्त्रणमा सफल अभ्यास

सुशासनका लागि अत्यावश्यक आधार भनेकै भ्रष्टाचारको नियन्त्रण गर्नु हो । सबैतिर भ्रष्टाचार हाम्रो संस्कृति, सभ्यता, दैनिकी–सबैथोक बनेको छ । भ्रष्टाचारविरुद्धको लडाइँ अत्यन्त कमजोर र मौखिक सिद्धान्तमा सीमित हुँदै गएको छ । ट्रान्सपरेन्सी इन्टरनेसनलले करिब १६० देशमा अध्ययन गरी केही वर्षदेखि सार्वजनिक गर्दै आएको विभिन्न देशको भ्रष्टाचार अवस्थाको प्रतिवेदनमा नेपालले ३० अङ्कसम्म प्राप्त गरेको छ । ५० भन्दा कम अङ्क...

सङ्क्रमण नियन्त्रणको रणनीति

सन् २०१९ को अन्त्यबाट प्रारम्भ भएको विश्वव्यापी कोरोना सङ्क्रमण केही नियन्त्रण भएकाले मानव जगत्ले राहतको महसुस गरेका थिए, सन् २०२१ मा नयाँ लक्षणका साथ यो सङ्क्रमणले अतङ्क सिर्जना गरेको छ । छिमेकी देश भारतमा यसले कहालीलाग्दो अवस्था बनाएको छ । नेपाल यस सङ्क्रमणको चपेटामा नराम्ररी प्रताडित बनिराखेको छ ।

चाहिन्छ राजनीतिक सुझबुझ

सत्तारूढ दल नेकपाभित्रको आन्तरिक द्वन्द्वले उग्र रूप लिँदै गर्दा प्रधानमन्त्रीले मध्यावधि निर्वाचनमा जानुको विकल्प देख्नुभएन र प्रतिनिधिसभा विघटनको सिफारिस गर्नुभयो । यसविरुद्ध सर्वोच्च अदालतमा सुनुवाइ भएपश्चात् गत फागुन ११ गते संसद्लाई जीवन्तता प्रदान ग¥यो । यो निर्णयपछि राजनीतिले गति लिने आशा गरिएको थियो तर त्यसो हुन सकेन । फागुन २३ गते अदालतबाट आएको अर्को निर्णयले सत्तारूढ दललाई माओवादी केन्द्र र एमाले...

प्रशासन सुधार र सार्वजनिक सेवाप्रवाह

सार्वजनिक सेवाप्रवाहमा विभिन्नप्रकारका सेवाप्रदायकको उपयुक्त परिचालनका लागि सार्वजनिक प्रशासनमा वृहत् सुधार गर्दामात्र सेवाप्रवाहलाई प्रभावकारी बनाउन सकिन्छ । यही विषयलाई यहाँ समेट्ने प्रयास गरिएको छ । व्यक्तिले उपभोग गर्ने वस्तु र सेवाको तरिका र त्यसको स्वामित्वका आधारमा उसले प्रयोग गर्ने वस्तुलाई निजीदेखि सार्वजनिक वस्तु र सेवाका रूपमा वर्गीकरण गर्न सकिन्छ । व्यक्तिगत रूपमा उपभोग गर्ने र आफ्नो स्वामित्वमा...