सुशासन ऐन कार्यान्वयन

नेपालको वर्तमान संविधानले सङ्घीय लोकतान्त्रिक गणतन्त्रात्मक शासन व्यवस्थाको माध्यमद्वारा दिगो शान्ति, सुशासन, विकास र समृद्धिको आकाङ्का लिएको छ । यसरी, मुलुकी प्रशासनभित्र सुशासनको अपेक्षा गरिएकाले २०६४ सालमा जारी भएको सुशासन ऐनको प्रभावकारी कार्यान्वयनको पहल भइरहेको छ तर अपेक्षित रूपमा कानुनका प्रावधानहरू कार्यान्वयनमा आउन नसक्दा मुलुकमा सुशासनको सट्टा कुशासन फष्टाएको महसुस गरिएको छ । यसर्थ, यस ऐनको प्रभावकारी...

महिला अधिकार कार्यान्वयनका चुनौती

मानवको जन्मसँगै नैसर्गिक अधिकार उजागर हुन्छन् । यस्लाई थुन्न वा छेक्न खोज्नु भनेको खोलोको बीचमा उभिएर पानीको बहाव रोक्न खोज्नु वा हत्केलाले सूर्यलाई छेक्न खोज्नुसरह हो । यसै मान्यतालाई आत्मसात् गरी महिलालाई दोस्रो दर्जामा राखिएको महसुस गरी सन् १८३० देखि महिला दासताविरुद्ध विश्वव्यापी आन्दोलन सुरु भएको पाइन्छ । विशेषगरी औद्योगिक क्रान्तिपछि महिलाको आर्थिक अधिकारको खोजी हुन थालेको हो ।

ज्येष्ठ नागरिक : स्मार्ट आमाबुवा

हरेक वर्ष विश्वभरि अक्टुबर १ लाई अन्र्तराष्ट्रिय ज्येष्ठ नागरिक दिवस मनाउने थालिए अनुरूप शुक्रबार नेपालमा पनि यो दिवस मनाइयो । संयुक्त राष्ट्रसङ्घले १९९० डिसेम्बर १४ मा अक्टुबर १ लाई ‘इन्टरनेसनल डे अफ वल्डर पर्सन’को रूपमा मनाउने प्रस्ताव पारित गरेको थियो । त्यसपछि सन् १९९१ को १ अक्टुबरबाट यो दिवस सदस्य राष्ट्रहरूले मनाउन सुरु गरेका हुन् । नेपालमा प्रौढ कल्याण सङ्घ, नेपाल नामक संस्थाले सन् १९९६ देखि औपचारिक रूपमा...

महिला सशक्तीकरणमा भएका पहल

नेपालमा महिला विकास र महिला सशक्तीकरणका लागि सार्थक प्रयास हुन थालेको करिब तीन दशक भयो । पहिलो जनआन्दोलनको सफलतापछि यस क्षेत्रमा सकारात्मक हस्तक्षेपको नीति आरम्भ भयो । हाल विश्वका अल्पविकसित र विकासोन्मुख मुलुकहरूको तुलनात्मक अवस्थाको विश्लेषण गर्दा महिला विकासमा नेपाल उत्कृष्ट मुलुकहरूको वरीयतामा बीसभित्र पर्छ ।

कृषि क्षेत्रको बजेट कार्यान्वयन

कोरोना कहरले विश्वलाई नै सङ्कटमा पारेको छ । यसले प्रायः सबै क्षेत्र र पक्षलाई नराम्ररी प्रताडित गरेको छ । जसको दुष्प्रभाव कृषि क्षेत्रमा पनि गर्न गएका कारण कृषि उब्जनी वृद्धि गरी मुलुकलाई आत्मनिर्भर तुल्याउने लक्ष्य प्राप्तिमा कठिनाइ देखिएको छ । यसै सन्दर्भमा, आगामी आ.व.२०७८/७९ को लागि गत जेठ १५ गते अर्थमन्त्री विष्णुप्रसाद पौडेलले बजेट जारी गर्नुभएको छ । बजेटको प्रभावकारी कार्यान्वयनका लागि बहस आरम्भ भएको छ ।...

देवतुल्य ज्येष्ठ नागरिक

केटाकेटी र ज्येष्ठ नागरिकलाई हेप्ने र दुव्र्यवहार गर्ने प्रचलन विश्वभरि नै छ । यसको मात्रा कुनै मुलुकमा कम छ भने कुनै मुलुकमा बढी छ । विश्वका अल्पविकसित र विकासोन्मुख अन्य मुलुकमा जस्तै नेपालमा पनि घर–परिवार, छर–छिमेक र समाजमा पनि ज्येष्ठ नागरिकमाथि दुव्र्यवहार हुने गरेको पाइन्छ । एकातिर हामी मातृ देवो भवः पितृ देवो भवः भन्छौँ अर्कोतिर तिनै ज्येष्ठ नागरिकलाई दिनुपर्ने सामान्य सम्मान दिन पनि पछि पर्छौं ।

बजेटको प्राथमिकता सङ्क्रमण नियन्त्रण

संविधानमा व्यवस्था भएअनुसार आर्थिक वर्ष २०७८/०७९ को बजेट जेठ १५ गते जारी हुनेछ । हाम्रो अभ्यासलाई हेर्दा बजेट प्रस्तुत गर्नुपूर्व प्रिबजेट पेस गर्नुपर्छ । यसैगरी, राष्ट्रपतिले नेपाल सरकारको नीति तथा कार्यक्रम प्रस्तुत गर्ने व्यवस्था छ । यसैगरी, असार १ गते सातवटा प्रदेश सरकारको बजेट जारी हुनेछ । यस अतिरिक्त, असार १० गतेभित्र ७५३ वटा स्थानीय सरकारको नीति र कार्यक्रम तथा बजेट जारी हुनुपर्ने कानुनी व्यवस्था छ । जसअनुसार,...

कृषिमा आवश्यकता र अवसर

विश्वमा फैलिएको कोरोना भाइरसको सङ्क्रमणका कारण नेपालमा कृषि उत्पादनले आत्मनिर्भरताको अवसर पाएको छ । मुलुकभित्रै दैनिक ज्यालादारीलगायतको रोजगारी गुम्न गएको र बाह्य रोजगारीबाट समेत युवा स्वदेश फर्किएका कारण नेपालको बाँंझो जमिनहरूमा खनजोत सुरु भएको छ । एक बालीको सट्टा दुई बाली र दुई बालीको सट्टा तीन बालीको फसल भित्रिन थालेको छ । हाल नेपालमा ६३.५ प्रतिशत रोजगारी कृषि क्षेत्रले दिएको छ । तर, कुल गार्हस्थ्य उत्पादनमा...

भ्रष्टाचार नियन्त्रणका व्यावहारिक पक्ष

...

अल्जाइमरपीडितलाई माया

आज सेप्टेम्बर २१ विश्व अल्जाइमर चेतना दिवस हो । विश्व अल्जाइमर सङ्गठनले यस वर्ष “लेट्स टक एबाउट डिमेन्सिया” अर्थात् “डिमेन्सिया रोगबारे चर्चा गरौँ” भन्ने नारा तय गरेको छ । यो रोग मूलतः पाका उमेरका नागरिकमा लाग्ने भए पनि कम उमेर समूहका व्यक्तिहरूमा पनि यसको लक्षण देखिन थालेको विभिन्न अध्ययनले देखाएको छ ।