दशैँको फेरिँदो रूप

दशैँ हिन्दुको मात्र पर्व नभएर तमाम ॐकार परिवारभित्र रहेका नेपालीको राष्ट्रिय पर्व हो । स्वदेश तथा विदेशमा रहे–बसेका सबै नेपाली र संसारभरका हिन्दुले दशैँ पर्व मान्दछन्, भलै मान्ने तरिकामा भिन्नता हुनसक्ला । यस अवसरमा वैरभाव र वैमनस्यलाई त्यागेर शुभकामना आदान–प्रदान गर्दै आत्मीयता साटासाट गरिन्छ । स्रोत, साधन र परिस्थितिअनुसार मनाउने तरिकामा भने भिन्नता पाइन्छ । संसारका हरेक संस्कृतिमा समय सापेक्षित परिवर्तनहरू...

मेलम्ची बाढीको विमर्श

आदिमकालदेखि नै मानिस नदी किनारमा बस्दै आइरहेका छन् । सिन्धु घाँटीको सभ्यता, इजिप्टको सभ्यता, ग्रीक सभ्यता, रोमन सभ्यताजस्ता सबै सभ्यताको सुरुवात नदी किनारको उर्वरभूमिबाटै भएका हुन् । यस अर्थमा नदी विकासको मुहान हो । स्रोतको खानी हो । अनि जीनयापनको आधार पनि हो । सहरीकरणको सुरुवात पनि नदी किनारबाटै भएको पाइन्छ । विकास र सिर्जनाको स्रोत नदी कहिलेकाहीँ विनाशकारी र अभिशाप बन्ने गरेको विश्व

महामारीमा उच्च मनोबल

ग कसैको चाहनाको विषय हुँदैन, त्यसमा पनि महामारीको नाम सुन्नासाथ मानिस त्रसित हुन्छ । मानव समाजले बेलाबखत महामारी भोग्दै आइरहेको छ । मानिसले बेलाबेलामा आफ्नो अस्तित्वमा नै सङ्कट परेको महसुस गरेका छन् । महामारीले गर्दा अनगिन्ती मानव जीवन तहसनहस हुनेगरी रोग विस्तार भइदिँदा एउटा युग परिवर्तन हुन्छ, मूल्य–मान्यता संस्कृति, चालचलन सबै बदलिन्छ । कहिलेकाहीँ कुनै सभ्यता नै समाप्त हुन्छ । कुनै महामारी यति भयावह हिसाबले...

सामाजिक सञ्जालको लत

नेपाली समाजमा फेसबुक, ट्वीटर, इन्स्टाग्राम, भाइबर, ह्वाटसएप, इमोजस्ता विभिन्नखालका सामाजिक सञ्जाल प्रयोगमा आए पनि नेपालको सन्दर्भमा भने सबैभन्दा लोकप्रिय फेसबुक हो । विश्व परिवेशमा २००६ बाट यसको प्रयोगमा वृद्धि भए तापनि नेपालमा यसको व्यापकता २०१० तिरबाट भयो । बजारमा स्मार्ट फोन र दूरसञ्चार प्रदायकको डाटामार्फत इन्टरनेट सेवा प्रदान गर्न सुरु गरेबाट यसका प्रयोगकर्ताको संरचनामा वृद्धि भएको हो । हाल यसको उपयोग सकारात्मक...

फोहोरी राजनीति र अस्थिरताको भुमरीमा नेपाल

नेपालमा राजनीतिक सरगर्मीको शृङ्खला पुरानै रहे पनि पाँचवर्षे जनादेश प्राप्त प्रतिनिधिसभा बीचमै विघटन गरी मध्यावधि निर्वाचनमा जाने प्रधानमन्त्री केपी शर्मा ओलीको कदमपछि राजनीतिक अस्थिरता फेरि दोहोरिएको छ । पत्रपत्रिका र सामाजिक सञ्जालहरू गाली गलौजले भरिएका छन् । केन्द्रको असर प्रदेश, स्थानीय तह, घरघरमा पुगेको छ । राजनीतिक तथा सामाजिक बेमेल र वैमनश्य बढेको छ ।

केका लागि अन्तरकलह ?

एकतन्त्रीय जहानियाँ राणा शासन फालेर प्रजातन्त्र ल्याउन सके मुलुकले कोल्टे फेर्छ भन्ने विश्वासका साथ २००७ सालमा राणा शासनको अन्त्य गरियो । त्यसपछि पनि जनताले एक दशकसम्म राजनीतिक अन्योलग्रस्त अवस्था भोग्नुप¥यो । २०१७ सालमा निर्दलीय पञ्चायती व्यवस्थाको सुरु भएपछि राजनीतिक पार्टी र नेतालाई पाखा लगाई स्थिरता कायम गर्न खोजियो । संसारकै अलौकिक, देश, काल, परिस्थिति र माटोसुहाउँदो भनिएको पञ्चायती व्यवस्थाले सीमित परिवर्तन...

प्रधानमन्त्रीलाई ऐतिहासिक अवसर

राजनीतिक उतारचढावमा नेपालले २००७ सालदेखि नै खासै स्थिरता पाउन सकेन । व्यवस्था नै त्यस्तो हो वा जनचाहना, इतिहासमा एउटै पार्टीले स्पष्ट बहुमत पनि विरलै प्राप्त ग¥यो । बहुमतको सरकारले पनि पूरापूर पाँचवर्षे अवधिको स्थिर सरकार दिन सकेन । २०१५ सालमा दुईतिहाइको सरकार नेपाली काँग्रेसको थियो तर २०१७ सालको पञ्चायती व्यवस्थाको सुरुसँगै दलमाथि नै प्रतिबन्ध लाग्यो । दोस्रोपटक मुलुकले दुईतिहाइ पाउन करिब आधा शताब्दी कुर्नुप¥यो...