षड्यन्त्रको सिद्धान्त, कोभिड र राजनीति

षड्यन्त्रको सिद्धान्त (कन्सिपिरेसी थ्यौरी) कुनै नयाँ सिद्धान्त होइन । मानवको अभ्युदयदेखि आजपर्यन्त जहाँतहीँ छ । राजनीतिमा षड्यन्त्रचाहिँ गलत सूचनाका कारणले हुने गर्छ । राजनीतिमा धेरै सूचना गोप्य नै हुन्छन् र मनोविज्ञानअनुसार राजनेताले त्यस्ता सूचनामात्र सार्वजनिक गर्छन्, जसले उनीहरूलाई भयभीत वा चिन्तित गराउँदैन । प्रायः षड्यन्त्र गोप्य सरकारी योजना र विस्तृत हत्यासँग सम्बन्धित हुन्छ । षड्यन्त्रलाई ऐतिहासिक...

द्वन्द्वको स्थायी समाधान

नेपाल सरकार र सशस्त्र द्वन्द्वरत पक्ष नेत्रबहादुर चन्द ‘विप्लव’को नेपाल कम्युनिस्ट पार्टीबीच तीनबुँदे सम्झौता भयो । यो सकारात्मक छ तर तीनबँुदेले मात्र शान्तिपूर्ण रूपमा विप्लव समूहको अवतरण भएको र द्वन्द्व समाप्त भएको ठान्न सकिन्न किनकि सशस्त्र द्वन्द्व सहजै समाधान हुने विषय होइन । विप्लवको सङ्घर्षमा माओवादी सङ्घर्षमा जस्तै ठूलो सङ्ख्यामा मानिस घाइते र आघातका सिकार नभएका भए पनि द्वन्द्वको घाउ भने ठूलै लागेको...

पार्टीमा सहभागिता सङ्कटको परिणाम

अहिले नेकपाभित्र मात्र होइन, नेपालका सबै दलमा सहभागिताको प्रकृतिमा विरोधाभाष छ ।पँुजीवादलाई समाप्त गरेर अथवा भनौँ समाजमा केही सीमित मानिसको स्वामित्वमा हुने पुँजीको सञ्चयबाट हुनसक्ने सम्भाव्य विकृतिलाई रोक्नुपर्छ भन्ने मान्यतासँग तादात्म्य राख्दै पूर्वमा कोरिया र पश्चिममा क्यूबासम्मका धेरै मानिसहरू साम्यवादका अनुयायी भए । सन् १९१७ अक्टोबर क्रान्तिपछि धेरै मानिसलाई साम्यवाद निर्माणको लागि पुँजीवादी मान्यतालाई...

संवाद, समावेशिता र सीमा समाधान

संवाद र समावेशिता लोकतन्त्रको सार हो । राष्ट्रिय मुद्दा होस् या अन्तर्राष्ट्रिय, लोकतन्त्रका पक्षधरहरूले आफ्नो मार्गदर्शक सिद्धान्त संवादलाई बनाएर व्यवहारमा प्रदर्शन गर्न सक्नुपर्छ । लोकतन्त्रमा संवाद सतत् प्रक्रिया हो । कानुनको शासनप्रतिको आदर र आफूसँग सहमत या असहमत पक्षलाई सम्मान नै लोकतन्त्रको मौलिक धारणा हो, जो समान रूपले सबैमा लागू हुन्छ । संवादमा विभिन्न दृष्टिकोणहरूलाई समावेश गर्नुपर्ने हुन्छ ।...

अमेरिकी चुनावमा विश्वचासो

अमेरिकामा चुनावको सरगर्मी बढेको छ । रिपब्लिकन दलको तर्फबाट वर्तमान राष्ट्रपति डोनाल्ड ट्रम्प र डेमोक्र्याटको तर्फबाट पूर्वउपराष्ट्रपति जो बाइडेन स्पर्धी उम्मेदवार हुनुभएको छ । नोभेम्बर ३ मा हुने निर्वाचनमा अमेरिकीहरूले दुईजनामध्ये एकजनालाई चार वर्षका लागि राष्ट्रपति चुन्नेछन् । हुन त अमेरिकाको चुनाव पनि अन्य देशको जस्तै नितान्त आन्तरिक मामला हो भन्न सकिन्छ तर अमेरिकाको चुनााव प्रायः अन्तर्राष्ट्रिय बहसको...

सर्वत्र राम–अयोध्या

राम कथा र रामसँग सम्बन्धित आस्था जगत्मा जताततै पाइन्छ । नेपालमा मात्र होइन, थाइल्यान्डमा रामायणका बारेमा यति गहिरो विश्वास छ कि तीन दिन, तीन रात जसले रामायण पाठ गर्छ, त्यसले जतिखेर चाह्यो त्यतिखेर आकाशबाट पानी पार्न सक्छ भन्ने मान्यता छ । थाइल्यान्डको रामायण पनि वाल्मीकिद्वारा नै रचना गरिएको भनिए पनि उनीहरूले रामायणलाई रामाकिन भन्छन्, जुन दुईथरी छ । पहिलो रामाकिन हिन्दुहरूको राम कथासँग नै मिल्छ भने अर्को कथामा...