अधिकार पाएको दिन

नेपाली काँग्रेसको नेतृत्वमा २००७ सालमा भएको जनक्रान्तिबाट एक शताब्दीको निरङ्कुश जहानियाँ शासनको अन्त्य भएको थियो । दिल्ली सम्झौतापछि राजा त्रिभुवनबाट फागुन ७ देशवासीको नाममा शाही घोषणा भएको थियो । शाही घोषणाको मर्म र भावनाअनुसार काम भएन । त्यस घोषणाको मुख्य उद्देश्य यथाशीघ्र विधान सभाको निर्वाचन गराई त्यस सभाबाट नयाँ संविधान निर्माण गर्नु थियो तर दरबारको उदासीनता र दलहरू बीचको खिचातानीले गर्दा विधान सभाको...

मेलमिलापको सान्दर्भिकता

जननायक बीपी कोइराला आठ वर्षको लामो भारत प्रवासबाट २०३३ पुस १६ गते राष्ट्रिय मेलमिलाप नीति लिएर स्वदेश फर्कनुभएको थियो । भारतमा तत्कालीन प्रधानमन्त्री इन्दिरा गान्धीले सङ्कटकाल लगाई जनताका प्रजातान्त्रिक अधिकार खोसेकाले भारतमा भय र त्रास व्याप्त थियो ।

नेपाल–भारत सम्बन्धका आयाम

नेपाल–भारतबीच सामाजिक, सांस्कृतिक तथा व्यापारिक सम्बन्ध शताब्दीयौँ देखिको निरन्तर चलिआएको छ । एउटै आर्य–हिन्दु संस्कृतिका अनुयायी यी दुवै राष्ट्रमा साझा संस्कृति र धार्मिक आस्था रहिआएको छ । एक देशका तिर्थालु अर्काे देशमा गएर तिर्थाटन गर्छन् । यसरी सांस्कृतिक, सामाजिक तथा धार्मिक रूपले एउटै परिवारका भए पनि दुई अलग–अलग राष्ट्रिय सार्वभौमसत्ता सम्पन्न मुलुक हुनुका कारण आ–आफ्ना सीमा र मर्यादा पनि रहेका हुन्छन्...

बीपीको समावेशिता र तराईवासी

बीपीले तराई–मधेसवासीका हक अधिकारबारे चार दशकअघि नै, जतिबेला नेपालमा खुला राजनीतिक वातावरण अर्थात् प्रजातन्त्र थिएन, त्यतिबेला नै उठाउनुभएको थियो । जतिखेर राजनीतिक दलहरू प्रतिबन्धित थिए, मधेसवादी दलहरूको कुनै अस्तित्व थिएन, त्यतिबेलै बीपीले तराई–मधेसका समस्याबारे उठाउनु भएका सवालभन्दा भिन्न र बढी तराई–मधेसका कुनै पनि क्रान्तिकारी पार्टी वा व्यक्तिले अहिले पनि उठाउन सकेका छैनन् । नेपाली राजनीतिका शीर्षस्थ...

राष्ट्रिय एकताका नायक

पाललाई एकीकरण गरेर आधुनिक राज्यमा परिवर्तनको श्रेय राजा पृथ्वीनारायण शाहलाई जान्छ, जसको सत्प्रयासबाट मुलुक स्वावलम्बी तथा स्वाभिमानी बन्न सक्यो । राष्ट्रिय एकीकरणलगत्तै उहाँले आफ्नो दिव्योपदेशमा, ‘देशका महाजनलाई गोड प्रसाहदेखि उँभो आउन नदिनू देशका महाजन हाम्रा मुलुकमा लाया भन्या दुनिजा कंगाल गरी छाड्दछन्’ अर्थात् देश (हिन्दुस्तान) का महाजन, व्यापारीहरूलाई सिमानादेखि माथि आउन् नदिनू, यदि हाम्रो मुलुकमा आयो...