काठमाडौं, पुस १३ गते । राणाकालीन समयको तालुकदारी प्रथाबारे लेखिएको ‘तालुकदार र मुक्ते घर्ती’ नामक पुस्तक सार्वजनिक भएको छ ।
डा. केशबप्रसाद सापकोटाद्वारा लिखित सो पुस्तकमा राणकालमा नेपालमा कामय तालुकदारी प्रथा र लेखकका हजुरबुबा रामप्रसाद सापकोटाले जेठो छोरो जगन्नाथ सापकोटाको तालुकदार हुने उमेर नपुगेका कारण दामकामको अधिकार आफ्नै घरमा काम गर्ने ‘कमारा’लाई दिएर गरेको एक प्रकारको सामाजिक विद्रोहलाई समेटिएको छ ।
काभ्रे कुशादेवी माबीको ६३औं वार्षिकोत्सबका अवसरमा आयोजित एक कार्यक्रममा पनौती नगरपालिकका प्रमुख भीमप्रसाद न्यौपानेले सो पुस्तक विमोचन गर्नुभएको थियो ।
पुस्तकमा लेखक सापकोटाले राणाकालमा आफ्ना पिताले तत्कालीन प्रहरी सेवामा रहँदा शहीद गंगालाल श्रेष्ठ फाँसीको सजायँ पाउन अघि भूमिगत रहेका बखत उहाँलाई आफू र श्रीमती समेतले सहयोग गरेको सो कुरा जानकारी भएपछि राणाहरुबाट जागिर खोसुवामा परेको प्रशंग उल्लेख गर्नुभएको छ ।
पुस्तकमा तत्कालीन सामाजिक परिवेश लगायत योगी नरहरिनाथको राजनीतिक जीवनसँग जोडिएका कुराहरु समावेश गरिएको छ । पुस्तकमा राणा शासक विरुद्धको आन्दोनमा वीपी कोइराला निकट रहेर काम गर्नु भएका देवीप्रसाद सापकोटाको जन्म पनौतीको विहावरमा भएको र उहाँले चन्द्रशम्शेर निकट रहेर विदेश मामिला हेर्ने जैसी खानामा काम गर्नु भएको कुरा पुस्तकमा समेट्नु भएको छ ।
सो पुस्तको पूर्व सेनानी उद्धव पुडासैनी र डा.विमला श्रेष्ठले सम्पादन गर्नुभएको थियो । सो अबसरमा लेखक सापकोटाले आफ्ना मातापिताको स्मरणमा विद्यालयमा एकलाख ११ हजार रुपियाको अक्षयकोष स्थापना गरी सो रकमबाट छात्रवृत्ति प्रदान गर्ने घोषणा गर्नु भएको थियो ।
२०८१ मंसिर ९ आईतवार
