गोरखापत्रमा ३० महिना

गोरखापत्र संस्थानको सम्पादक सल्लाहकारका रूपमा मैले काम गरेको करिब ३० महिना पूरा भयो । सम्पादक सल्लाहकारका हैसियतमा यो मेरो अन्तिम आलेख हो । पत्रकार र जिम्मेवार नागरिकका हैसियतमा राष्ट्रको मुखपत्र थप पठनीय र सूचना प्रवाहमा थप प्रभावकारी बनोस् भन्ने म चाहन्छु । त्यसका लागि आवश्यक पर्दा योगदानसमेत गर्नेछु । जतिबेला गोरखापत्र संस्थानको सम्पादक सल्लाहकारका रूपमा म प्रवेश गरिरहेको थिएँ, म आफैँ संस्थानका प्रकाशन,...

एमाले एकतापछिका राजनीतिक परिदृश्य

प्रधानमन्त्री तथा नेपाल कम्युनिस्ट पार्टी एमालेका अध्यक्ष केपी शर्मा ओलीविरुद्धको मोर्चाबन्दीपछि त्यसमा संलग्न दलीय नेतृत्व आफैँ आन्तरिक बहस र विवादमा छ । प्रतिनिधिसभा विघटनविरुद्धको मुद्दामा सर्वोच्च अदालतको असार २८ मा आउने आदेशले पनि प्रतिपक्षी दलभित्रको यो प्रकृतिको विवादको निरूपण गर्दैन । किनकि यी विवाद पार्टीजीवनसँग सम्बन्धित छन् । सत्तारूढ एमालेभित्रको विवाद भने समाधानउन्मुख छ । राजनीतिक विवाद...

बढ्दो चिनियाँ शक्ति

चिनियाँ कम्युनिस्ट पार्टी (सीपीसी)ले असार १७ मा स्थापनाको एक सय वर्ष पूरा गर्दा बेइजिङले विश्वलाई आफ्नो बढ्दो शक्तिको प्रस्ट सन्देश दियो । विश्व भने चिनियाँ विकासबाट आवरणमा आक्रोशित र भित्र बढी त्रसित देखिन्छ । नयाँदिल्लीदेखि वासिङ्टनसम्मका प्रतिक्रियामा यस्ता मिश्रित धारणा देखिन्छन् । चीनको विकासलाई विकासका रूपमा स्वीकार्न नसक्ने तर फेरि ‘चीन नियन्त्रण’को परम्परागत नीतिलाई निरन्तरता दिन अमेरिका र उसका...

ओली र तीन पूर्वप्रम उस्तै कि फरक ?

प्रधानमन्त्री केपी शर्मा ओलीविरुद्ध शेरबहादुर देउवा नेतृत्वको प्रचण्ड, माधव नेपालसहितको विपक्षी गठबन्धनले असार ९ मा अर्को आन्दोलनको घोषणा ग¥यो । त्यसको आरम्भ भने असार १० मा छानिएका सम्पादकहरूसँगको संवादबाट भयो । पहिला समयलाई हेरौँ । आन्दोलनको घोषणा यस्तो बेला गरिएको छ, जतिबेला प्रतिनिधिसभा विघटनसँग सम्बन्धित मुद्दामा सर्वोच्चमा सुनुवाइ भइरहेको छ । प्रधानमन्त्री र प्रधानन्यायाधीशबीच ‘सेटिङ’ भएको भ्रामक...

बाह्य सम्बन्धप्रति पूर्वहरूको दृष्टिदोष

भारतका पूर्वविदेश सचिव तथा राष्ट्रिय सुरक्षा सल्लाहकार शिवशङ्कर मेननको पुस्तक ‘इण्डिया एण्ड द एसियन जियोपोलिटिक्स’ चर्चामा छ । भारतीय विदेश सेवामा लामो समय काम गरेका कूटनीतिज्ञहरूले सेवानिवृत्त भएपछि पुस्तक लेख्ने गरेको देखिन्छ, जसमा उहाँहरूको दृष्टिकोण बढी समेटिन्छन् । कतिपय मुद्दामा संस्थापनभन्दा फरक धारणा पनि आउँछन् । नेपालमा परराष्ट्र सेवाबाट निवृत्तमध्ये कमले मात्र पुस्तक लेख्नुभएको छ । भारतले २०७२...

ओलीविरोधी मोर्चाको अराजनीतिक बाटो

प्रधानमन्त्री तथा नेकपा एमालेका अध्यक्ष केपी शर्मा ओलीले पार्टी एकताबारे जेठ २३ मा ६ बुँदे प्रस्ताव राख्दै माधव नेपालसहित सबैलाई एमालेमा फर्कन र पार्टी एकीकृत राख्न अपिल गर्नुभयो । त्यसमा २०७५ जेठ ३ अघिको अवस्थामा फर्कन आफू तयार रहेको उल्लेख थियो । तर माधव नेपालले उक्त ६ बुँदे प्रस्तावबारे प्रतिक्रिया सार्वजनिक गर्नुअघि काँग्रेस सभापति शेरबहादुर देउवा र नेकपा माओवादी केन्द्रका अध्यक्ष पुष्पकमल दाहाल प्रचण्डसँग...

महामारी नियन्त्रणसँगै निर्वाचन

राष्ट्रपति विद्यादेवी भण्डारीले २०७८ जेठ ७ मा संविधानको धारा ७६ (५) अनुसार सरकार बनाउने प्रधानमन्त्री केपी शर्मा ओली र काँग्रेस सभापति शेरबहादुर देउवाको दाबीमा आधार नपुगेको ठहर गर्नुभयो । त्यसपछि मध्यरातमा बसेको मन्त्रिपरिषद्को बैठकले प्रतिनिधि सभा विघटन गरी कात्तिक २६ र मङ्सिर ३ मा नयाँ निर्वाचनको घोषणा ग¥यो । राष्ट्रपति भण्डारीले जेठ ८ विहान विघटन सदर गर्नुभयो । सात महिनाका बीचमा प्रतिनिधि सभा विघटन र निर्वाचनको...

अब जीवन रक्षामा ध्यान

एमाले अध्यक्ष केपी शर्मा ओली वैशाख ३० मा तेस्रो पटक प्रधानमन्त्री नियुक्त हुनुभयो, वैशाख ३१ मा राष्ट्रपति विद्यादेवी भण्डारीबाट पद तथा गोपनीयताको सपथ लिनुभयो । मन्त्रिपरिषद्मा पुरानै टोलीलाई निरन्तरता दिनुभयो । यो उचित छ किनकि मन्त्रिपरिषद् तुलनात्मक राम्रो छ । विश्वासको मत लिनेक्रममा उपयुक्त समयमा उपयुक्त मन्त्रिपरिषद् बन्छ नै । ओलीलाई नेकपा अध्यक्ष र प्रधानमन्त्रीबाट हटाउने औपचारिक खेलको एक वर्षपछिको परिणाम...

एमाले विवाद समाधानको मध्यमार्ग

प्रधानमन्त्री केपी शर्मा ओलीले वैशाख २७ मा विश्वासको मत लिने घोषणासँगै तरङ्गित राष्ट्रिय राजनीतिले दुई महŒवपूर्ण मुद्दाको स्थायी किनारा लगाउनेछ । पहिलो, माधव नेपाल र उहाँको समूहका केही नेता र सांसद एमालेमा रहनुहुन्छ वा रहनुहुन्न । किनभने एमाले छोड्ने निष्कर्षमा नेता नेपाल पुग्नुभएमा उहाँसँग रहनुभएका सबै सांसद र नेताको साथ पाउने सम्भावना कम छ । दोस्रो, प्रधानमन्त्री ओली बहुमतको प्रधानमन्त्री हुनुहुन्छ वा हुनुहुन्न...

खोप कूटनीति र नेपाल दृष्टि

२०७८ वैशाख १४ मा चीन, नेपाल, अफगानिस्तान, बङ्गलादेश, पाकिस्तान र श्रीलङ््काका विदेशमन्त्रीहरूबीच कोभिड महामारीविरुद्धको लडाइँको अनुभव साटासाट गर्दै नियन्त्रणको संयुक्त पहलमा भिडियो सम्मेलन भयो । त्यसमा मुख्य दुई मुद्दामा छलफल केन्द्रित भयो । पहिलो, कोभिड महामारीविरुद्ध अन्तर्राष्ट्रिय र क्षेत्रीय सहयोगको आवश्यकता र दोस्रो, महामारीपछिको अर्थतन्त्रको पुनस्र्थापना । महामारी नियन्त्रण गर्न चीनले सहभागी सबै...