अराजकता रोक्ने चुनौती

शिक्षामा सुधार र परिवर्तनका कुरा गर्दागर्दै हामी थाकिसकेका छौँ । समाज उस्तै छ, हामीले सोच्ने दृष्टिकोणमा भिन्नता छैन । आखिर किन यस्तो हुँदैछ ? सबै नैतिक, आदर्श र राष्ट्रियताका कुरा गर्न चुक्दैनन् । मुखले सबै राम्रा र असल कुरा गर्छन् तर व्यवहार किन फरक भइरहेको छ ? कथनी र करणीमा फरक किन ? नेतृत्वदायी पदमा आसीन दलका नेताले भनेका वा बोलेका कुरा किन मिथ्या साबित भइरहेका छन् ?

उद्यमशील उन्मुख शिक्षा

कुनै पनि मुलुकको स्तर पत्ता लगाउन शिक्षा प्रणाली हेर्नु, अनि कुनै घरका बारे बुझ्न परे शौचालय हेर्नु भन्ने भनाइ निकै प्रचलनमा छ । शिक्षा प्रणाली राम्रो छैन भने त्यस देशको वर्तमान र भविष्य ठीक तरिकाले अघि बढेको छैन भन्दा हुन्छ । शिक्षा सुधारका क्रममा मानव समाजले परापूर्व कालदेखि विविध तौरतरिका अपनाउँदै आएको पाइन्छ । प्राचीन गुरुकुल शिक्षा पद्धतिदेखि आधुनिक रोबट शिक्षा प्रणालीसम्म आइपुग्दा शिक्षा सिक्ने सिकाउने...

चेतनाका लागि नागरिक शिक्षा

नागरिक शिक्षाको माध्यमबाट लोकतान्त्रिक संस्कार र संस्कृतिको विकास हुन्छ । लोकतन्त्रको विकासका लागि विवेकशील नागरिक आवश्यक पर्छ । नागरिकलाई संविधान, कानुन, नीति, नियम र तिनको प्रभावबारे यथार्थ ज्ञान शिक्षाले गराउँछ । राजनीतिक प्रणालीलाई चलायमान बनाउने राजनीतिक दल र तिनको नेतृत्व हो । हाम्राजस्ता मुलुकमा दलीय नेतृत्वमा रहने व्यक्तिमा लोकतान्त्रिक अभ्यास र संस्कार अभाव देखिन्छ । जसका कारण राजनीतिको संस्थागत विकासमा...

शिक्षण सिकाइप्रतिको दायित्व

नेपालको संविधान (२०७२) को अनुसूची खण्डमा विभिन्न तहको शिक्षा सञ्चालन सम्बन्धमा अधिकार केन्द्रदेखि स्थानीय तहसम्मको अधिकार किटान गरिएको छ । अनुसूची ५ मा सङ्घको अधिकारमा केन्द्रीय विश्वविद्यालय, केन्द्रीयस्तरको प्रज्ञा–प्रतिष्ठान, विश्वविद्यालय मापदण्ड र नियमन, केन्द्रीय पुस्तकालय आदिको अधिकार व्यवस्था गरेको छ । अनुसूची ६ मा प्रदेश विश्वविद्यालय, उच्च शिक्षा पुस्तकालय, सङ्ग्रहालय आदिको सञ्चालन गर्ने अधिकार...

रोबोट उत्पादन गर्ने शिक्षा नीति

विश्व नवप्रवर्तन सूचकाङ्कको १२६ देशको सूचीमा नेपाल १०८औँ स्थानमा परेको छ । यसले हाम्रो सिर्जनशीलता र नवप्रवर्तनको अवस्था झल्काउँछ । यसको पछाडि हाम्रो शिक्षा प्रणाली मुख्य जिम्मेवार छ । हाम्रो शिक्षा नीतिले योग्य जनशक्ति बनाउन नसकेको यो एउटा प्रमाण हो । आज विकसित भनेर चिनिएका देश राम्रो शिक्षा प्रणालीका कारण यो स्थितिमा पुगेका हुन् । ज्ञान, विज्ञान र प्रविधिका माध्यमले दक्ष जनशक्ति उत्पादन हुन्छ । दक्ष जनशक्ति...