सुरेशकुमार यादव
काठमाडौँ, साउन १० गते । कर्णाली प्रदेशमा धान रोपाइँ बढ्नु साटो घट्दै गएको छ । कृषि विभागले साप्ताहिक रूपमा सार्वजनिक गर्ने गरेको धान रोपाइँको तथ्याङ्कअनुसार कर्णालीमा अघिल्लो हप्ताभन्दा यो हप्ता रोपाइँ कम भएको छ ।
विभागले असार ३१ सम्म देशभर भएको रोपाइँको तथ्याङ्क सार्वजनिक गरेको थियो । त्यसमा कर्णाली प्रदेशमा ९९.३ प्रतिशत रोपाइँ सकिएको उल्लेख छ । एक सातापछि अर्थात् साउन ६ गते आएको अर्को तथ्याङ्कमा सोही प्रदेशमा ९३.८२ प्रतिशत रोपाइँ भएको उल्लेख छ । अर्थात् एक हप्तामा रोपाइँ बढ्नुको सट्टा कम भयो । यस विषयमा कृषि विभागका सूचना अधिकारी डा. महादेवप्रसाद पौडेलसँग जिज्ञासा राख्दा उहाँले प्रदेशबाट जे जानकारी आएको छ, त्यही सार्वजनिक गरेकोे प्रतिक्रिया दिनुभयो ।
कुन तथ्याङ्कलाई आधिकारिक मान्ने त भन्ने जिज्ञासामा उहाँले पछिल्लोलाई आधिकारिक मान्नुपर्ने प्रतिक्रिया दिनुभयो । प्रदेशबाट कसरी यस्तो तथ्याङ्क आयो त्यो बुझेर मात्र यकिन कुरा भन्न सकिने उहाँले बताउनुभयो ।
कृषिका अन्य क्षेत्रको तथ्याङ्कको अवस्था पनि यस्तै हुने गरेको विज्ञहरू बताउँछन् । कृषि मन्त्रालयको तथ्याङ्क अद्यावधिक नहुने भए पनि तथ्यगत नहुने गुनासो भइरहेका हुन्छन् । कृषि मन्त्रालयको र त्यस मातहतका निकायमा कृषि क्षेत्रका फरकफरक तथ्याङ्क पाइन्छ ।
कृषिप्रधान देश भएर पनि यहाँको कृषि व्यवस्थित नहुनुको मुख्य कारण तथ्याङ्ककै समस्या रहेको कृषिविज्ञ डा. कृष्ण पौडेलले बताउनुभयो । कृषिमा मल, बीउ, सिँचाइ, औजारलगायत अन्य सामग्री कति चाहिन्छ भन्ने तथ्याङ्कमा निर्भर हुने भए पनि तथ्याङ्क नै सही नभएपछि सबै अस्तव्यस्त हुने उहाँले टिप्पणी गर्नुभयो । “बर्सेनि रासायनिक मलको हाहाकार हुने गरेको छ तर नेपालमा कति मल खपत हुन्छ भने यकिन तथ्याङ्क सरकारसँग छैन । अनि यो समस्या कसरी समाधान हुन्छ ?” उहाँले प्रश्न गर्नुभयो ।
यहाँसम्म कि नेपालमा कति किसान छन् भने आधिकारिक तथ्याङ्क पनि कृषि मन्त्रालयसँग छैन । कृषि मन्त्रालयदेखि अन्य मातहतका निकायमा यसको फरकफरक तथ्याङ्क पाइन्छ । खाद्यका लागि कृषि अभियानका संयोजक उद्धव अधिकारीले कृषि विकासका लागि सरकारले अँध्यारोमा तीर हानेकोजस्तो देखिने बताउनुभयो । पटकपटक प्रश्न उठे पनि मन्त्रालयले यसमा ध्यान नदिएको उहाँको गुनासो छ ।
देशमा कुन वस्तु कति उत्पादन हुन्छ र कति खपत हुन्छ त्यसको तथ्याङ्क कृषि मन्त्रालयसँग नरहेको र जसले जे भने पनि सबैले अन्दाजको भरमा भनिरहेको उहाँले बताउनुभयो ।
