मिडियाको बदलिँदो समाजशास्त्र

आजको नेपाली समाजमा मिडियाले सार्वजनिक वा राजनीतिक संवादका लागि निर्वाध रूपमा मुख्य वाहकको दायित्व निर्वाह गरिरहेको छ । तीन दशकको बहुलवादी राजनीतिक संस्कृतिका कारण नेपाली मिडियाको समाजशास्त्र छयालीस सालअघिको भन्दा पृथक देखिनु स्वाभाविक हो । जहाँ छापा र प्रसारणजस्ता परम्परागत मात्र होइनन्, नयाँ मिडियासमेत बहुलवादी छन् । तर राजनीतिक पहुँच अथवा स्रोत–साधनबाट बलशाली हुन पुगेका नयाँ–नयाँ स्वार्थी तìवहरू सार्वजनिक...

मुख स्वास्थ्यमा ध्यान

मानिसको स्वास्थ्यमा नाभी र मुख स्वास्थ्यको महत्त्वपूर्ण स्थान हुन्छ । आमाको गर्भमा रहँदा बच्चाका लागि जसरी नाभीको महìव हुन्छ त्यस्तै समग्र स्वास्थ्यका लागि मुख स्वास्थ्य महìवपूर्ण हुन्छ । गर्भमा रहेको बच्चालाई मुटुदेखि हरेक धड्कन तथा सबै पोषणतìव नाभिबाटै प्राप्त हुने गर्छ ।

स्मृति विम्बमा आनन्ददेव

चुरे पर्वतको काखमा रहेको सञ्झोट प्रगन्नाको पिपरियास्थित प्राथमिक विद्यालयको हेडमास्टर म थिएँ । कुरा २०२३ साल साउन महिनातिरको हो । राप्ती नदीपारिको त्यही देहाती गाउँबाट जिल्ला सदरमुकाम भरतपुरतिर जाँदै गर्दा अहिलेको सौराहा चोकनजिकै बर्खाको बाढीको सामना गर्नुपरेको थियो । त्यही ठाउँमा अलपत्र यात्रुका लहरमा म थिएँ । खोला किनारमा अलपत्र यात्रुको त्यो भीडमा छरितो र फुर्तिलो जिउडालका एक युवकलाई देखेको थिएँ । अल्फा...

पुगेन अझै प्रयास

पौराणिक ग्रन्थहरुमा समेत कुष्ठ रोगको उल्लेख भएको पाइन्छ । नेपालमा जनस्वास्थ्यको समस्याका रूपमा केही जिल्लामा अहिले पनि कुष्ठ रोगका बिरामी भेटिन्छन् । विशेषगरी तराईका केही जिल्लामा यो रोगको निवारण अझै हुन सकेको छैन । यद्यपि, संसारका धेरै देशमा यो रोग निवारण भइसकेको अवस्था छ । सन् २०१० मा नै नेपालमा कुष्ठ रोग निवारण भएको घोषणा गरिएको हो । निवारणको परिभाषाअनुसार प्रति दस हजार जनसङ्ख्यामा एक जनाभन्दा कम कुष्ठ रोगीका...

अर्थतन्त्रमा सुधारको सङ्केत (सम्पादकीय)

अघिल्लो आर्थिक वर्षमा ऋणात्मक आर्थिक वृद्धिमा खुम्चिएको मुलुकी अर्थतन्त्र विस्तारै सुधारको दिशातिर जाने सङ्केत देखिन थालेको छ । डेढ वर्षअघिको कोरोना (कोभिड–१९)का कारण गरिएको बन्दाबन्दीसँगै अर्थतन्त्र पूर्णतया बिरामी परेको भनियो । तथापि कोरोना सुरुअघि नै अर्थतन्त्रमा खासै उत्साह थिएन । पुँजीगत खर्च सुक्दै गएको थियो भने साधारण खर्चले नेटो काट्दै थियो । लगानीमा नयाँ आयाम थपिएको थिएन । सत्तारुढ दलबीच विवादको भुमरीले...