संवैधानिक विकासक्रममा संविधानवाद

संविधान सभामार्फत ३ असोज २०७२ मा “नेपालको संविधान, २०७२” घोषणा भएदेखि हामीले ३ असोजलाई संविधान दिवस मनाउने दिनका रूपमा लिँदै आएका छौंँ । विगत छ वर्षको अभ्यासलाई विश्लेषण गर्ने हो भने सरकारी तबरबाटै राजधानीको टुँडिखेलस्थित सैनिक मञ्चमा औपचारिक कार्यक्रमको आयोजना गरेर मनाइने संविधान दिवसम आफ्नो विशेषता छ । राष्ट्रप्रमुख र सरकार प्रमुखलगायत विभिन्न राजनीतिक दलका नेताहरूले शुभकामनासहितको वक्तव्य जारी गर्ने, केही...

प्रतिनिधि सभाको जिम्मेवारी

शक्ति पृथकीकरणको सिद्धान्तबमोजिम राजनीतिक स्वतन्त्रता र स्थायित्वका लागि शक्तिको विभाजन आवश्यक छ भनी राज्यशक्तिलाई विधायिका, कार्यपालिका र न्यायपालिका गरी तीन अङ्गमा विभाजन गरिएको हो । यी तीनै अङ्गलाई क्रमशः विधायन, प्रशासकीय र न्यायिक कार्यहरू सुम्पिनुपर्ने तथा कुनै एक अङ्गलाई अर्को अङ्गको काममा हस्तक्षेप र अवरोध पु¥याउने अधिकार नदिइने गरी राज्यका यी अङ्गहरूको संरचना निर्माण गरिएको हुन्छ । यी तीनै अङ्गलाई...

पेरुमा ढलेको क्रान्ति

दक्षिण अमेरिकी मुलुक पेरुमा क्रान्तिकारी कम्युनिस्ट नेता गोन्जालोको मृत्युसँगै एउटा क्रान्तिको अध्याय समाप्त भएको छ । त्यहाँको विद्रोही कम्युनिस्ट पार्टी अर्थात् साइनिङ पाथले गरेको क्रान्ति असफल भएर इतिहास बनेको हो । साइनिङ पाथले सशस्त्र विद्रोहमार्फत मुलुकको ८० प्रतिशतभन्दा बढी भूभाग कब्जा गरेको थियो । केन्द्रीय सत्ता र राजधानी लिमा मात्र कब्जा गर्न बाँकी रहेका बेला संस्थापक नेता गोन्जालोसहित दोस्रो, तेस्रो...

महामारी नियन्त्रणमा समन्वय अभाव

नेपालले कोरोना भाइरससँग जुधेको २१ महिना भइसकेको छ । २०७७ माघमा पहिलो पटक चीनबाट नेपाल आएका विद्यार्थीमा कोरोना सङ्क्रमण पुष्टि भएको थियो । गत वर्ष माघमा पहिलो पटक देखिएको कोरोनाको दोस्रो, तेस्रो र चौथो सङ्क्रमित पनि विदेशबाट आएका नेपाली नै भएका थिए । बिस्तारै सङ्क्रमणले नेपालीलाई गाँज्दै लग्यो । पहिलो लहरको कोरोना सङ्क्रमणमा सरकारले झन्डै तीन महिना बन्दाबन्दी गरेर सङ्क्रमण नियन्त्रण गर्न पहल ग¥यो । त्यो बेला कैयौँ...

स्थानीय तहमा प्रविधि पहुँच (सम्पादकीय)

मुलुक सङ्घीय प्रणालीमा गएपछि सर्वसाधारणको सबैभन्दा पहिलो सरकार भनेकै स्थानीय तह हो । मौजुदा संविधानअनुसार देशमा सङ्घीय सरकारका साथै सात प्रदेशमा सातवटा सरकार छन् भने देशभर ७५३ वटा स्थानीय तहमा त्यत्ति नै सङ्ख्या सरकार रहेका छन् । नेपालजस्तो भौगोलिक विकटता भएको मुलुकमा सबै स्थानीय तहमा यातायातको सहज पहुँच पुग्न नसकिरहेको अहिलेको अवस्थामा सूचना प्रविधिको पहुँचभने विस्तार हुँदै जानु सकारात्मक पक्ष हो । सरकारले...