१. कुन पुरस्कारलाई वैकल्पिक नोबेल पुरस्कार भनेर पनि चिनिन्छ ?
राइट लिभ्लिहुड पुरस्कार
– यो पुरस्कारको स्थापना सन् १९८० मा जर्मन–स्विडिस नागरिक ज्याकोव भन मुक्सकुलद्वारा भएको ।
– वातावरण संरक्षण, दिगो विकास, मानव अधिकार, शान्ति, शिक्षालगायतका क्षेत्रमा महìवपूर्ण योगदान पु-याउने (चार व्यक्ति/संस्था)लाई यो पुरस्कार
प्रदान गरिने ।
– यो पुरस्कार सन् १९८० देखि प्रदान गर्न थालिएको ।
– सन् २०२१ मा यो पुरस्कार मार्थ वान्डोउ, भ्लादिमिर स्लिवजाक, फ्रेडा हुसोन र लेगल इनिसिएटिभ फर फरेस्ट एन्ड इन्भाइरन्मेन्ट (एलआईएफई)लाई प्रदान गरिएको ।
– यस पुरस्कारको राशि दुई लाख युरो रहेको ।
२. नेपालको पहिलो बैङ्क ‘नेपाल बैङ्क लिमिटेड’को स्थापना कहिले भएको हो ?
वि.सं. १९९४ कात्तिक ३० गते
– वि.सं. २०७८ कात्तिक ३० मा यो बैङ्क ८४ वर्ष पूरा गरी ८५औँ वर्षमा प्रवेश गरेको ।
– यस बैङ्कमा हाल नेपाल सरकारको ५१ प्रतिशत र सर्वसाधारणको ४९ प्रतिशत सेयर हिस्सा रहेको ।
३. विश्व एन्टिमाइक्रोवियल सचेतना सप्ताह कहिले मनाइन्छ ?
नोभेम्बर १८–२४
– संयुक्त राष्ट्रसङ्घअन्तर्गतका विश्व स्वास्थ्य सङ्गठन, खाद्य तथा कृषि सङ्गठन र विश्व पशु स्वास्थ्य सङ्गठनको संयुक्त आह्वानमा विश्वभरि नै सचेतना सप्ताह मनाउने गरिएको ।
– एन्टिमाइक्रोवियल रेजिस्टेन्सको विश्वव्यापी चुनौतीलाई सामना गर्न सङ्क्रमण रोकथाम तथा एन्टिमाइक्रोवियल औषधिहरूको समुचित प्रयोगका विषयमा चेतना फैलाउन सन् २०१५ देखि यो दिवस मनाउन थालिएको ।
– पछिल्लो ३० वर्षयता कुनै पनि नयाँ समूहका प्रभावकारी एन्टिवायोटिक्स औषधिहरू आविष्कार नहुनुसमेत चुनौतीका रूपमा रहेकाले हामीसँग रहेको विद्यमान एन्टिमाइक्रोवियल औषधिहरूको प्रभावकारितालाई कायम राख्न यसको समुचित प्रयोग गर्नुपर्ने टड्कारो आवश्यकता देखिएको ।
– सचेतना फैलाउँदै प्रतिरोध रोकौँ (स्प्रिड अवेरनेस, स्टप रसिस्टेन्स) विषयमा आधारित रही ‘एन्टिमाइक्रोवियलको प्रयोग सावधानीपूर्वक गरौँ (एन्टिमाइक्रोवियल : ह्यान्डल विथ केयर)’ भन्ने मूल नाराका साथ यो दिवस मनाइएको ।
४. सरकारले विद्युतीय राहदानी (ई–पासपोर्ट) कहिलेदेखि प्रयोगमा ल्याउन थालेको हो ?
वि.सं. २०७८ मङ्सिर १ गते
– हाल प्रचलनमा रहेको मेसिन रिडेवल पासपोर्ट (एमआरपी)लाई विस्थापन गर्ने लक्ष्यसहित ई–पासपोर्ट प्रयोगमा ल्याइएको ।
– शताब्दीपुरुष संस्कृतिविद् सत्यमोहन जोशीलाई पहिलो ई–पासपोर्ट प्रदान गरिएको ।
– सन् २०३० सम्ममा सबैको हातमा ई–पासपोर्ट पु¥याउने राहदानी विभागको लक्ष्य रहेको ।
५. कुलमान घिसिङ नेपाल विद्युत् प्राधिकरणको कार्यकारी निर्देशकमा दोस्रो पटक कहिले नियुक्त भएका हुन् ?
वि.सं. २०७८ साउन १५ गते
६. संयुक्त राष्ट्रसङ्घले कुन दिनलाई महामारी तयारी दिन (एपिडेमिक प्रिपेयर्ड डे)का रूपमा मनाउने निर्णय अनुमोदन गरेको छ ?
डिसेम्बर २७
७. राष्ट्रिय कर दिवस, २०७८ का अवसरमा सबैभन्दा बढी कर तिरेर सम्मानित हुने कम्पनी कुन हो ?
सूर्य नेपाल
– व्यक्तिगततर्फ सबैभन्दा बढी कर तिरी सम्मानित हुने उद्यमी सिप्रदी ट्रेडिङ प्रालिका कार्यकारी अध्यक्ष सिद्धार्थशमशेर जबरा रहेका ।
– राष्ट्रिय कर दिवस २०७८ को नारा ः स्वैच्छिक कर सहभागितामा अभिवृद्धि ः सुशासन, विकास र समृद्धि ।
– दसौँ राष्ट्रिय कर दिवसका अवसरमा सम्मानित व्यक्ति÷संस्था
८. हाम्रो शरीरका सम्पूर्ण क्रियाकलापको नियन्त्रण तथा समन्वय गर्ने प्रणालीलाई के भनिन्छ ?
स्नायु प्रणाली
९. सार्क फाइनान्सको अध्यक्षमा चयन हुने व्यक्तित्व को हुनुहुन्छ ?
ने.रा. बैङ्कका गभर्नर महाप्रसाद अधिकारी
– सार्क फाइनान्स गभर्नर्स ग्रुपको २०७८ कात्तिक २९ गते भर्चुअल माध्यमबाट आयोजित ४२औँ बैठकले उहाँलाई अध्यक्ष चयन गरेको ।
– माल्दिभ्स मनिटरी अथोरिटीद्वारा आयोजित बैठकमा नेपाल राष्ट्र बैङ्कलगायत सार्क राष्ट्रका अन्य केन्द्रीय बैङ्कका गभर्नर, डेपुटी गभर्नर तथा सम्बद्ध अधिकारीहरूको सहभागिता रहेको ।
– बैठकमा दक्षिण एसियाली आर्थिक तथा वित्तीय क्षेत्रको वर्तमान अवस्था, शोधनान्तर स्थिति, कुल विदेशी विनिमय सञ्चिति, मुद्रास्फीति, कर्जा प्रवाह, विकास, जलविद्युत्, पर्यटनलगायतका साझा चासो र सहकार्यका विषयमा छलफल भएको ।
१०. नेपालको सबैभन्दा ठूलो मानपदवी ‘नेपाल रत्न’ मरणोपरान्त कसलाई प्रदान गर्ने निर्णय (वि.सं. २०७८ आश्विन २ मा) गरियो ?
पूर्वप्रधानमन्त्री कृष्णप्रसाद भट्टराई
११. अफगानिस्तानमा तालिबानले मुल्लाह मोहम्मद हसन अखुन्दको प्रधानमन्त्रित्वमा अन्तरिम सरकारको घोषणा कहिले गरेको हो ?
सन् २०२१ सेप्टेम्बर ७
१२. अमेरिकाको न्युयोर्क विश्वविद्यालय स्कुल अफ इन्जिनियरिङअन्तर्गत सञ्चालित द गोभल्याबको ओपन सिटी इन्क्युवेटर कार्यक्रममा नेपालको कुन नगरपालिका विश्वकै उत्कृष्ट १० नगरपालिकाभित्र पर्न सफल भएको हो ?
चाँगुनारायण न.पा. (भक्तपुर)
१३. नेपालको पहिलो महिला मुख्यमन्त्री को हुन् ?
अष्टलक्ष्मी शाक्य (वि.सं. २०७८ भदौ २ देखि कात्तिक १०, बागमती प्रदेश)
१४. माइक्रो क्रेडिट र माइक्रोफाइनान्सका सफल प्रयोगकर्ता मानिने मोहम्मद युनुस कुन देशका नागरिक हुन् ?
बङ्गलादेश
– बङ्गलादेशमा ग्रामीण बैङ्कको स्थापना गरी सो बैङ्कमार्फत विपन्न लाखौँ बङ्गलादेशीलाई ऋण प्रदान गरी स्वरोजगारको माध्यमबाट उनीहरूको जीवनस्तरमा सुधार ल्याउन सफल युनुस अर्थशास्त्री एवं बैङ्कर हुन् ।
– युनुस र यिनले स्थापना गरेको ग्रामीण बैङ्कलाई सन् २००६ मा नोबल पुरस्कार प्रदान गरिएको ।
– सन् १९८४ मा यिनी रोमन म्यागासेसे पुरस्कारबाट पनि सम्मानित भएका ।
– ढाकास्थित ग्रामीण बैङ्कको प्रधान कार्यालयमा युनुस सेन्टर स्थापना गरिएको ।
१५. विश्वमा धेरै दूध उत्पादन गर्ने देश कुन हो ?
भारत
१६. अन्तर्राष्ट्रिय ओलम्पिक कमिटीले ‘आदर्श वाक्य’ (मोट्टो) के तय गरेको छ ?
फास्टर, हाइअर, स्ट्रङ्गर – टुगेदर
– सन् २०२१ जुलाई २० मा नयाँ आदर्श वाक्य
तय गरेको ।
– यसअघिको आदर्श वाक्य ‘फास्टर, हाइअर,
स्ट्रङ्गर’ रहेको ।
१७. ट्राभल गाइडबुक लोन्ली प्लानेटले प्रकाशित गरेको सूचीअनुसार सन् २०२२ मा विश्वमा घुम्नैपर्नै मुलुकहरूको सूचीको शीर्ष १० स्थानमा पर्न सफल स्थान÷मुलुकहरू कुन–कुन हुन् ?
क्रमशः कुक आइल्यान्ड, नर्वे, मौरिसस, बेलिज, स्लोभेनिया, एङ्गुइला, ओमान, नेपाल, मलावी, इजिप्ट
१८. अमेरिकास्थित स्पेसएक्सले विग फाल्कन रकेट (वीएफआर) प्रयोग गरी चन्द्रमामा पर्यटक लैजाने नयाँ योजना कहिले सार्वजनिक गरेको हो ?
सन् २०१८ सेप्टेम्बर १२
१९. नेपालको इतिहासमा कुन घटनालाई बस्नेत पर्व पनि भनिन्छ ?
भण्डारखाल पर्व
२०. हरित पेटिका अभियान (ग्रिनवेल्ट मुभमेन्ट)का संस्थापक को हुन् ?
वाङ्गारी माथाई
२१. विश्व सम्पदा सूचीमा सूचीकृत हनुमानढोकादेखि स्वयम्भूसम्मको २.२ किलोमिटर पदमार्गलाई कुन पदमार्गका रूपमा विकास गरिने भएको छ ?
हेरिटेज ट्रेक अर्थात् सम्पदा पदमार्ग
२२. खमेर रुज कम्बोडियाको विद्रोही समूह हो भने हमास कुन देशको विद्रोही समूह हो ?
प्यालेस्टाइन
२३. महिलाको मानव अधिकार संरक्षणको अन्तर्राष्ट्रिय दस्तावेजका रूपमा रहेको ‘ऋयलखभलतष्यल यल भ्ष्mिष्लबतष्यल या ब्िि ँयचmक या म्ष्कअचष्mष्लबतष्यल ब्नबष्लकत ध्यmभल’ ९ऋभ्म्ब्ध्०लाई नेपालले कहिले अनुमोदन गरेको हो ?
सन् १९९१
२४. प्रिज्मको प्रयोग गरी सूर्यको प्रकाशबाट विभिन्न सात रङका किरण छुट्याउने प्रक्रियालाई के भनिन्छ ?
प्रकाश विच्छेदन
२५. प्रतिसेकेन्डमा उत्पन्न हुने जम्मा तरङ्गको सङ्ख्यालाई के भनिन्छ ?
आवृत्ति (फ्रिक्वेन्सी)
२६. नेपालमा सर्वप्रथम जनगणना लिने संस्था कुन हो ?
सेन्सस गोश्वारा
– नेपालमा जनगणना वि.सं. १९६८ देखि सुरु भएको ।
– नेपालमा चौथो जनगणना (वि.सं. १९९८)सम्म व्यक्ति गणनाका रूपमा गणना गर्ने गरिएकोमा पाँचाँै (२००९÷११) बाट वैज्ञानिक गणना सुरु गरिएको ।
– नेपालमा सुरुवाती चरणमा सेन्सस गोश्वाराले जनगणना लिने गरेकोमा वि.सं. २०१८ बाट केन्द्रीय तथ्याङ्क विभागले लिँदै आएको ।
– वि.सं. २०२८ बाट जनगणनामा कम्प्युटरको प्रयोग
गर्न थालिएको ।
