कमल शर्मा
दैलेख, मङ्सिर ५ गते । दैलेखकोे शिरिस्थान र नाभिस्थानलगायतका क्षेत्रमा पेट्रोलियम पदार्थको अन्वेषण गर्न दैलेख आएको चिनियाँ प्राविधिक टोलीले एकैपटक चारवटा सर्भे सुरु गर्ने भएको छ । नेपाल सरकार र चीन सरकारबीच भएको सम्झौताअनुसार दैलेखमा रहेको पेट्रोलियम पदार्थको अन्वेषणका लागि गर्नुपर्ने चारवटा सर्भे एकैपटक गर्न लागिएको हो ।
खानी तथा भूगर्भ विभागका भूगर्भविद् दिनेश त्रिपाठीका अनुसार चिनियाँ प्राविधिक टोलीले अन्वेषणका लागि पहिलो चरणमा गर्नुपर्ने चार सर्भे एकैपटक सुरु गरिएको बताउनुभयो । उहाँका अनुसार भू–सतहभित्र पेट्रोलियम पदार्थ भएकाले पहिलो चरण त्यसको भौगर्भिक सर्वेक्षणको कामसँगै अन्य तीनवटा सर्भे पनि सुरु भएको जानकारी दिनुभयो । उहाँका अनुसार पेट्रोलियम पदार्थको अन्वेषणका लागि चार सर्भे अनिवार्य हुन्छ ।
त्यसमा पहिलो भौगर्भिक सर्भेको काम हो जो सबैभन्दा महŒवपूर्ण हुन्छ । उक्त सर्भेले जमिनमुनिको सतह पत्ता लगाउने र नक्सा निर्माण गर्ने गर्छ । कुन कुन भागमा पेट्रोलियम पदार्थ छ, त्यसका लागि भौगोलिक अवस्था के छ भनेर पत्ता लगाउने काम प्राविधिक टोलीले अन्तिम चरणमा पु¥याएको छ । अन्य तीनवटामध्ये भौगर्भिक सर्भे, भू–भौतिक सर्भे र जिओकेमिकल सर्भेका काम पनि एकैपटक सुरु गरिएको बताउनुभयो ।
चिनियाँ प्राविधिक टोलीले पहिलोपटक गरेको सर्वेक्षणमा पेट्रोलियम पदार्थको परिमाण पत्ता लाग्ने र त्यसको उत्खनन कुन भागबाट गर्न सकिन्छ भन्ने निष्कर्ष निकालेपछि थप काम अगाडि बढ्ने जनाइएको छ । अन्वेषणको काम संवेदनशील भएकाले खोज तथा अनुसन्धानका विभिन्न प्रक्रिया सुरक्षित रूपमा राख्नुपर्ने भएका कारण पनि प्राविधिक टोलीले दैलेखको दुई स्थानमा बेस क्याम्प निर्माण गर्ने भएको छ ।
दैलेखको डुगेश्वर गाउँपालिका–१, बेलपाटाको चुप्रामा बेस क्याम्प निर्माण भएको दुल्लु नगरपालिकामा रहेको दुल्लु अस्पतालको आडमा बेस क्याम्प निर्माण गर्ने कार्य सुरु भएको जिल्ला प्रशासन कार्यालय दैलेखले जानकारी दिएको छ । अन्वेषणको सहजताका लागि सुरक्षा जिम्मेवारी लिएको जिल्ला प्रशासन कार्यालय दैलेखले आवश्यक पर्ने सुरक्षा यसका लागि रणनीति तयार गरी कार्यान्वयन गरिरहेको प्रमुख जिल्ला अधिकारी युवराज कट्टेलले बताउनुभयो । उहाँले दैलेखको पेट्रोलियम पदार्थको अन्वेषण नेपालको महŒवपूर्ण आयोजना भएका कारण सुरक्षा व्यवस्थालाई महŒवपूर्ण रूपमा लिइएको बताउनुभयो । अहिले पेट्रोलियम पदार्थ भएको स्थानभन्दा २० किलोमिटर क्षेत्र वरपरको सर्भे भएको छ । विस्फोटक पदार्थ पड्काएर अन्वेषण गरिने हुँदा त्यसप्रति सुरक्षा निकायले विशेष चासो राखेको बताउनुभयो ।
चीनका प्राविधिकसहित विभिन्न मुलुकमा पेट्रोलिम पदार्थ अन्वेषणमा काम गरेका १७ जना कामदार अन्वेषणमा आएका छन् । ७० जना स्थानीय कामदार दैलेखबाट कार्यरत छन् । अन्वेषणका लागि भोजपुरबाट समेत विदेशमा अन्वेषणमा काम गरेका कामदारले अहिले दैलेखमा अन्य कामदारलाई काम सिकाइरहेका छन् । धनुषाका विन्देश्वर शाहले ड्रिलिङ गर्ने, विस्फोट गर्नेजस्ता काम विदेशमा समेत गरेकाले यहाँका कामदारलाई काम सिकाइरहेको बताउनुभयो ।
