विश्वास रेग्मी/भउचप्रसाद यादव
काठमाडौँ, माघ ४ गते । स्विजरल्यान्डको सबैभन्दा ठूलो विमानस्थल सञ्चालन गरिरहेको जुरिच एयरपोर्ट इन्टरनेसनल एजीलाई बाराको निजगढमा दोस्रो अन्तर्राष्ट्रिय विमानस्थल निर्माणसँग सम्बन्धित प्रस्ताव माग गरिएको छ ।
गत असोज ६ गते बसेको लगानी बोर्ड बैठकले जुरिचलाई छनोट गरेबमोजिम कम्पनीसँग प्रस्ताव माग गरिएको हो । बोर्डले शुक्रबार सार्वजनिक सूचना जारी गर्दै ४५ दिनभित्र विमानस्थल निर्माण र सञ्चालनका विषयमा जुरिचसँग आवश्यक प्रस्ताव खोजेको हो । प्रस्ताव अध्ययनपछि बोर्डले उपयुक्त लागेमा जुरिचसँग निर्माणको अन्तिम सम्झौता गर्नेछ ।
गत असोजमा लगानी बोर्ड बैठकले निजगढमा विमानस्थल निर्माणका लागि आवेदन दिएका विभिन्न सात देशका कम्पनीमध्ये जुरिचलाई छनोट गरेको थियो । त्यति बेला सार्वजनिक निजी साझेदारी (पीपीपी) मोडलमा निर्माण गर्ने निर्णयसहित जुरिच छनोट भएको थियो । बोर्डले गत वर्ष चैत १६ मा सम्पन्न लगानी सम्मेलनका क्रममा निजगढ अन्तर्राष्ट्रिय विमानस्थल निर्माणलाई ‘सोकेस’ परियोजनाको रूपमा प्रस्ताव गरेको थियो । बोर्डले त्यति बेला करिब तीन अर्ब डलर लागतको परियोजनाका रूपमा यसलाई प्रस्तुत गरेको थियो ।
लगानी बोर्ड नेपालका प्रमुख कार्यकारी अधिकृत महाप्रसाद अधिकारीले मुलुककै दोस्रो अन्तर्राष्ट्रिय विमानस्थलका रूपमा प्रस्तावित निजगढ अन्तर्राष्ट्रिय विमानस्थललाई प्राथमिकतामा राखी निर्माण प्रक्रिया अगाडि बढाइएको जानकारी दिनुभयो । उहाँले त्यसका लागि जुरिचसँग विस्तृत प्रस्ताव माग गरिएको जानकारी दिनुभयो । लगानी बोर्डले शुक्रबार सो प्रस्ताव पठाएको हो ।
“सङ्क्षिप्त सूचीमा सूचीकृत स्विजरल्यान्डको जुरिच एयरपोर्ट इन्टरनेसनल एजीका नाममा ‘आरएफपी’ जारी गर्नुका साथै सो कम्पनीलाई ईमेलमार्फत समेत प्रस्ताव पठाइसकिएको छ । अबको ४५ दिनभित्र सो कम्पनीले लगानी बोर्डलाई प्रस्ताव पठाइसक्ने छ”, उहाँले भन्नुभयो, “सो कम्पनीले पठाएको प्रस्तावको आर्थिक तथा प्राविधिक मूल्याङ्कन हुन्छ । त्यसपछि थप प्रस्तावकोे टुङ्गो लाग्छ । ” मुलुककै महŒवपूर्ण यो विमानस्थल निर्माणको कुल लागत करिब तीन खर्ब रुपियाँ हुने अनुमान छ ।
पीपीपी मोडलमा निर्माण हुने यो परियोजना निश्चित समयपछि सम्बन्धित कम्पनीले नेपाल सरकारलाई हस्तान्तरण गर्नुपर्छ । निर्माण, सञ्चालन र त्यसपछि चालू अवस्थामै सरकारलाई हस्तान्तरण गर्नुपर्ने मोडालिटीमा जुरिचले विमानस्थल निर्माण गर्न पाउने छ । बाराको निजगढमा करिब ८० वर्ग किलोमिटर क्षेत्र ओगट्ने गरी प्रस्तुत गरिएको निजगढ अन्तर्राष्ट्रिय विमानस्थल परियोजना पछिल्लो समय रूख कटानीको विषयले निकै चर्चामा थियो । विमानस्थल निर्माणका क्रममा अत्यधिक रूख काटिने चर्चा भए पनि नियामक नेपाल नागरिक उड्डयन प्राधिकरणले डेढ लाखभन्दा बढी रूख नकाटिने जनाउँदै आएको छ ।
काठमाडौँस्थित त्रिभुवन अन्तर्राष्ट्रिय विमानस्थलमा यात्रुको चाप बढेको र अत्यधिक क्षमतामा सेवा दिनु परेको भन्दै देशकै दोस्रो अन्तर्राष्ट्रिय विमानस्थलका रूपमा निजगढमा निर्माण प्रक्रिया अगाडि बढाइएको हो । तीन दशक अघिदेखि सो क्षेत्रमा विमानस्थल निर्माण गर्ने भनिए पनि अहिलेसम्म ठोस उपलब्धि हुन सकेको छैन । यद्यपि विमानस्थल निर्माण क्षेत्रको सीमा निर्धारण, त्यसभित्रका बस्ती व्यवस्थापन, आयोजना कार्यालय स्थापना लगायतका काम भइसकेका छन् । दुईवटा धावनमार्गसहितको हुने यो विमानस्थल सञ्चालनमा आएपछि वार्षिक करिब दुई करोड यात्रुलाई सेवा दिनसक्ने प्राधिकरणले जनाएको छ । हाल त्रिभुवन अन्तर्राष्ट्रिय विमानस्थल हुँदै वार्षिक ७० लाख यात्रुले हवाई सेवा लिइरहेका छन् । यो क्षमताको करिब ८० प्रतिशत उपयोग हो ।
वातावरणीय प्रभाव मूल्याङ्कन स्वीकृत
सरकारले यस विमानस्थलको वातावरणीय प्रभाव मूल्याङ्कन (ईआईए) २०७५ जेठ १० गते नै स्वीकृत गरिसकेको छ । वन तथा वातावरण मन्त्रालयले ‘ईआईए’ प्रतिवेदन स्वीकृत गर्दै आयोजना कार्यान्वयनका क्रममा कुनै वातावरणीय प्रभाव पहिचान भए त्यसलाई सम्बोधन गर्नुपर्ने सर्त अघि सारेको थियो । त्यस्तै वातावरणीय अवस्था र प्रभावको नियमित अनुगमन गरी त्यसको प्रतिवेदन बनाउनुपर्ने, निर्माण सामग्रीको गुणस्तर काम गर्न गुणस्तर परीक्षण प्रयोगशाला सञ्चालन गर्नुपर्ने सर्त राखेको थियो ।
