गोरखापत्र अनलाइन
काठमाडौँ, असार २९ गते । प्रधानमन्त्री केपी शर्मा ओलीले छिमेकी मुलुक भारतले नेपाली संस्कृतिमाथि थिचोमिचो गरेको बताउनुभएको छ । नक्कली अयोध्या खडा गरेर मित्रराष्ट्र भारतले नेपाली सांस्कृतिक तथ्यमाथि अतिक्रमण गरेको उहाँले दाबी गर्नुभयो । आदिकवि भानुभक्त आचार्यको २०७ औँ जन्मजयन्तीको अवसरमा सरकारी निवास बालुवाटारमा आयोजित कार्यक्रममा सोमबार प्रधानमन्त्री ओलीले त्यस्तो दाबी गर्नुभयो । “हामीले हाम्रा सीतालाई भारतका राजकुमार रामलाई दिएका होइनौँ, अयोध्याका राजकुमारलाई दिएका हौँ, जुन वीरगञ्जभन्दा अलि पश्चिमको गाउँमा थियो” प्रधानमन्त्री ओलीले थप्नुभयो, “अयोध्या नेपालमै पर्थ्या, वाल्मिकी आश्रम पनि यहीँ थियो ।0”
अहिलेको अयोध्या नेपालभन्दा निकै टाढा रहेको र त्यतिबेलाको जमानामा जनकपुरसम्म आएर विवाह गर्नु सम्भव नरहेको चर्चा गर्नुहुँदै प्रधानमन्त्री ओलीले भन्नुभयो, “ऊ बेलाको अयोध्या भारतको हुँदै होइन, राम पनि भारतीय होइनन्, यस विषयमा बहस गरी साध्य छैन ।” “त्यतिबेलाको अयोध्या वीरगञ्जको पश्चिमपट्टि ठोरीमा थियो, वाल्मिकी आश्रम यही नेपालमै थियो र राजा दशरथबाट सन्तान नभएपछि पुत्रिष्टी यज्ञ लगाउन रिडीबाट पण्डित ल्याइएका थिए” प्रधानमन्त्री ओलीले जिज्ञासा गर्नुभयो, “त्यतिबेला न सञ्चारको सुविधा थियो, न पूर्वाधार निर्माण, त्यति टाढा अहिलेको अयोध्याबाट विवाह गर्न राम हाम्रो जनकपुर कसरी पुगे होलान् ?”
राससका अनुसार उहाँले हिमवत्खण्डको भूगोल र संस्कृति व्यापक भएको बताउनुभएको छ । मदन भण्डारी कला साहित्य प्रतिष्ठानद्वारा आदिकवि भानुभक्त आचार्यको २०७ औँ जन्मजयन्तीका अवसरमा आज अपराह्न प्रधानमन्त्री निवास बालुवाटारमा आयोजित समारोहमा प्रधामन्त्री ओलीले हिमवत्खण्ड नै ज्ञानको स्रोत रहेको पनि बताउनुभयोे ।
उहाँले नेपालीका आदिकवि भानुभक्त आचार्यले रामायणमा नेपाली लोकभाषाको प्रयोग गरी त्यसका माध्यमबाट मानिसलाई जोड्दै राष्ट्रियतालाई बलियो बनाएको बताउनुभयो । प्रधानमन्त्रीले अर्को प्रसङ्गमा अनुकूल प्राकृतिक वातावरणका कारण दोहोरी नेपालमा मात्र सम्भव भएको बताउनुभयो । ‘अयोध्या हाम्रो वीरगञ्ज शहरदेखि नजीकै छ, त्यतिबेला जनकपुरबाट नेपाली छोरी सीताको विवाह अयोध्याका राजकुमार रामसँंग हुनु अनौठो होइन,’ प्रधानमन्त्री ओलीले भन्नुभयो, ‘निःसन्तान राजा दशरथले पुत्रेष्टि यज्ञ नेपालकै रिडीमा गरेकाले राम पनि नेपाली जस्ता लाग्छन् ।’
उहाँले मिथिलाको जनकपुर ज्ञान केन्द्र रहेको र त्यतिबेला विद्वान्विदुषीबीच विमर्श गर्ने परम्परा रहेको उल्लेख गर्दै नारायणीको सुरम्य किनारमा बाल्मीकिको आश्रम हुनु, कोशी तटमा कौशिकी रहनु, आयुर्वेदका प्रणेता धन्वन्तरि र चरक यतैका हुनाले हिमवत्खण्ड नै ज्ञानभूमि तपोभूमि हो भन्ने बुझिन्छ भन्नुभयो ।
“हिमवत्खण्डमा सूक्ष्म जीव र गँड्यौलादेखि हात्ती र एकसिंगे गैंडाजस्ता भीमकाय जीव पनि छन्, जमीनमा खोस्रेर निकाल्नुपर्ने यार्सागुम्बादेखि अग्लाअग्ला देवदारु वृक्षसम्म छन्, चट्टानैचट्टानबाट झर्नाहरू निस्केका छन् र तिनमा छन्द छ, लय छ । यहाँ रोदी हुन्छ, र दोहोरी नेपालजस्तो प्राकृतिक सौन्दर्यले घनीभूत भूमिमा मात्र सम्भव हुन्छ । हाम्रा पाखोमा घाँस काट्ता लय गुन्जन्छ र त्यो लय नै हाम्रो काव्यलाई जीवित गराउने महत्वपूर्ण तत्व बनेको छ । त्यो गद्यजस्तो बिर्सिइँदैन, युगौंयुगसंग कण्ठमा रहन्छ”, प्रधानमन्त्रीले आफूले बाल्यकालमा पढेका एक दुई कविता कण्ठाग्र सुनाउँदै छन्द र लयको महत्वमाथि जोड दिँदै भन्नुभयो, “त्यसैले भानुभक्तीय रामायण सम्भवतः सबैभन्दा बढी पढिएको काव्य हुनुपर्छ ।”
संस्थाहरू अनन्त ज्वाला जस्तो ननिभ्ने वा स्वचालित घडी झैं चलायमान भइरहनुपर्नेमा दाउरा ठोसे मात्र हुरुक्क बल्ने नत्र धिपधिप गर्ने आगोझैं भएको अनुभव सुनाउँदै ओलीले भन्नुभयो, “कुनै कुनै घडी चलाउन शरीर हल्लाउनुपर्ने हुन्छ ।” सत्य ब्रह्मझैं बलवान हुने कुरा संसद्मा आफूले केहीअघि मात्र बोलेको प्रसङ्ग निकाल्दै ओलीले भन्नुभयो, सत्यमेव जयते हाम्रै पुर्खाको ध्वनि हो । यो हाम्रै हो । सत्यका पछाडि छाड्न मिल्दैन ।’ कार्यक्रममा प्रधानमन्त्री ओलीले दुई वर्षअघि चन्द्रागिरिमा सम्पन्न ‘हिमवत्खण्ड कलासाहित्य सम्मिलन– २०७५’ को स्मारिकाको विमोचनसमेत गर्नुभएको थियो ।
सो अवसरमा नेपाल प्रज्ञा–प्रतिष्ठानका कुलपति गङ्गाप्रसाद उप्रेतीले नेपाली वाङ्मयले साहित्य र कलाको महत्वलाई राम्ररी बुझ्ने प्रधानमन्त्रीको नेतृत्व पाएको बताउनुभयो । प्रज्ञा–प्रतिष्ठानका उपकुलपति डा जगमान गुरुङले आप्रवासी नेपालीको साहित्यिक संस्थाका प्रतिनिधिसँग प्रतिष्ठानले सहकार्य गर्न चाहेको उल्लेख गर्दै भानुभक्तको घर चुँदी रम्घा, ससुराली मानुङ र मावली भोर्लेटार समेटेर काठमाडौंको बालाजु र भारतको बनारससम्म भानु परिपथ बनाउने योजनाको प्रस्ताव अघि सार्दै यसमा सरकारको सहयोग तथा समर्थनका लागि अनुरोध गर्नुभयो ।
आयोजक संस्थाका अध्यक्ष तथा संघीय सांसद डा विजय सुब्बाले राष्ट्रियताका पक्षमा र यस समयको सत्य बोलेवापत चारैतिरबाट प्रधानमन्त्री ओलीलाई नियोजित प्रहार भइरहेका बेलामा कलाकार एवं साहित्यकारले सत्यका पक्षमा आवाज उठाउन नसकेको स्वीकार्नुभयो । डा सुब्बाले नेपालमा हिमवत्खण्डको साङ्गीतिक महासम्मिलन गर्ने प्रस्ताव राख्दा सभाले समर्थनमा तालीले समर्थन गरेको थियो ।
समारोहमा गायिका लोचन भट्टराई, सांसद तथा गायिका कोमल वली र कवि डा रत्नावली शर्माले रामायणका सुन्दरकाण्ड र अरण्यकाण्डका केही अंश वाचन गर्नुभएको थियो । प्रतिष्ठानका महासचिव तथा प्राज्ञ डा देवी नेपालले भानुभक्त विश्वभरका नेपाली जातिका प्रतीक बनेको बताउनुभयो ।
