गोकर्ण दयाल
बैतडी, भदौ ९ गते ।
कसैकी वासमती चामल, कसैकी केदे नाई
कसैकी सुनका बाला कसैकी पोतेनाई ।
सुदूरपश्चिमतिर गाईने यो डेउदा गीतले गरिब, निमुखाको पीडा उजागर गरेको छ । सुुन्दै कहाली लाग्दो पीडा ! दुई जना बिरामी छोराको उपचारका लागि न पैशा छ, नत एक गास खुवान अन्न नै छ । तब सन्तान मरोस् भनेर आमा बुवाले दुई दिनमा एक छाक खाना दिने गरेकाछन् ।
यो कहाली लाग्दो पीडा बैतडी दशरथचन्द नगरपालिका–४, तिरगाउँका भरिया मजदुर प्रेमराम तिर्वा (सौका) को हो ।
तिर्वाका दुई छोराको मानसिक सन्तुलन ठिक छैन । उपचार गर्न परिवारसित खर्च नहुँदा दुई सन्तान रमेश तिर्वा र प्रदिप तिर्वा वर्षौदेखि बन्द कोठामा भोक भोकै बस्न बाध्य भएका छन् । 
समाचार संकलन गर्न दशरथ चन्द नगरपालिका–४, तिरगाउँ पुग्दा सौकाका दुई छोरा भोकले माटो खादैं थिए । शरीरमै दिसापिसाब गरेर दुर्गन्धले भरिएको बन्द कोठामा बसेका रमेश तिर्वा र प्रदिप तिर्वा भोकले छटपटाईरहेका थिए ।
घर बाहेक शौचालय बनाउनेसम्म प्रेमराम तिर्वा (सौका) सित जमिन छैन । भारी पाएको दिन चुल्हो बल्छ । भारी नपाएको दिन सबै भोकै सुत्ने गरेका गरेका छन् । उपचार नपाएर दुई छोरा रमेश र प्रदिप रातदिन बन्द कोठामा पशुझैं बस्न बाध्यछन् ।
छिमेकीहरु भन्दै थिए–“ यस्तो दुर्दशा कसैको नहोस् ! विचरासित खाना त छैन, उपचार कहाँबाट गरोस् । भोकले मरुन भनेर दुई दिनमा छाक मात्र खाना दिईन्छ तर, ती मरेका छैनन् ” छिमेकी प्रकाश तिर्वाले भन्नुभयो ।
“भारी नपाएको दिन घरका सद्धे मन्छेलाई त खान पुग्दैन । छिमेकीसंग एक माना चामल मागेर लुकीछिपी खान्छौं । मानसिक सन्तुलन गुमेका सन्तानले देख्यो भने खोस्न आउने भएकोले लुकी छिपी पकाएर खाने गरेका छौं । दिभरी भारी बोकेर साँझ बिहान खान पुग्दैन । उपचार कसरी गरुँ ? ” आँखाभरी आँसु टलपलाउँदै रोगी सन्तानका बुवा प्रेमराम तिर्वा (सौका) पीडा सुनाउनुभयो ।
आफ्नो उमेरसम्म थाहा नभएका निरक्षर प्रेमराम तिर्वा (सौका) का चार छोरा एक श्रीमसित सहित ६ जनाको परिवार छ । दुई छोरा वर्षैदेखि उपचार नपाएर बन्द कोठामा पशुझैं जीवन जिउन बाध्यछन् । कान्छा दुई छोरा सन्तोष तिर्वा ( १८ वर्ष) घरमा खान नपाएपछि घर छोडेर भारत पलायन भएका छन् । अर्का मुस्कान तिर्वा ८ वर्षका छन् । खाना खान नपाएको दिन मुस्कान तिर्वा स्कुल जाँदैनन् ।
दिनभरी भेडाले जस्तै भारी बोक्ने भएकाले सबैले आफुलाई सौका भन्ने गरेको ६० वर्षिय प्रेमराम तिर्वा (सौका) ले पीडा सुनाउनुभयो । आफुलाई चेत भएदेखि भारी बोकेर गुजारा गरीरहेको सौकाले बताउनुभयो ।
आफ्नो उमेर कति भयो भन्ने कुरा राम्ररी थाहा छैन, भारी बोक्दाबोक्दै खुईलिएको तालु देखाउँदै सौकाले भन्नुभयो–“ हजुर ! सुक्नु हुन्छ भने मेरो छोराहरुको उपचारमा सहयोग गर्नुस् । जिल्ला अस्पताल लैजाँदा भारतको बरेली लैजाऊ भन्छन् । म सित टिकट खर्च समेत छैन् । अस्पताल कसरी लैजाऊ ?”
तिर्वाले भन्नुभयो, रोगी छोरा बन्द कोठामा रातदिन भोकले कराउँछन्, जति खाना दिए पनि अघाउँदैनन् । घरमा खान पुग्दैन । उपचार गर्ने खर्च छैन । यस्तो पीडा खेप्नु भन्दा त मरिदिए हुन्थ्यो जस्तो लाग्छ ।
