कोरोना बिजेता बजेट अपेक्षा

नोबेल कोरोना भाइरस (कोभिड १९) विरुद्ध एकाकार भई लड्न पर्ने भएकै कारणले विश्वव्यापी मापदण्डहरूको विकास गर्नमा विश्व सारा शक्ति खर्चेर लागेको छ । विश्व स्वास्थ्य सङ्ठन (डब्लुएचओ) विश्वभर अनुगमन गर्ने, तदनुकूलका नीति बनाउने र लागू गरेर मानवलाई यो भाइरसको प्रकोपबाट बचाउने ध्येयका साथ लागेको छ ।

कोरोनाको राजनीति

यतिबेला कोरोनाको दोस्रो र तेस्रो लहरले विश्व आक्रान्त छ । यही मेसोमा नेपाल दोस्रो लहरबाट प्रताडित छ । कोरोना केही होइन, कोरोनाले मलाई छुनै सक्दैन भनेर खुलेआम निषेधाज्ञा र लकडाउन तोड्ने मनोवृत्ति यतिबेला मानव जीवनमाथिको अर्को मजाक भएको छ । कोरोनासँग जुध्न अपनाउने सावधानी, सो विरुद्धको खोप र त्यसैको बहानामा सक्कली र नक्कली रिपोर्ट तयार गरेर सत्ता ढाल्न र टिकाउन खोज्ने नेपाली राजनीतिका नौटङ्कीहरूको प्रहर्सन पनि...

कोल्टे फेरिएको राजनीति

यतिबेला राजनीति कोल्टे फेरिएको छ । सत्तामा भएकाहरूलाई सत्तामा हुनुको कुनै स्वाद छैन, उता सडकमा भएकाहरूलाई भोलि नै सत्ताधारी होइने लालसाले गाँजेको छ । आन्तरिक रूपमा राजनीति कोल्टे फेरेको फे¥यै छ । यो केवल घरेलु राजनीतिको मात्रै पटकथा हैन । विश्व राजनीतिको सामान्य बाछिटा हो । यसै विषयमा समसामयिक राजनीतिको संक्षिप्त आकलन गर्ने यो आलेखको ध्येय रहेको छ । अमेरिकामा ४६ राष्ट्रपतिमध्ये जम्मा तेह्रजनाले बाहेक दोस्रो...

नेतृत्वको निर्माण र क्षयीकरण

पार्टीहरू यतिबेला तीव्र निर्माण र विनिर्माणको प्रक्रियाबाट गुज्रिएका छन् । पार्टी मानिसको जीवनका लागि कि पार्टीका लागि जीवन भन्ने मामलामा धेरै अगाडिदेखि नै टुङ्गो लागेको विषय हो । पार्टी मानव जीवनका लागि हो, मानव कल्याण र मानव हितका लागि हो भन्ने निष्कर्ष हो । त्यसो हो भने पार्टी नेतृत्व मानव समाज र कल्याणका लागि हो । राजनीतिक नेतृत्व विद्यमान समाजको परिवर्तन गर्ने र परिवर्तित समाजको नेतृत्व गर्ने कार्यकारण...

नेपाली राजनीतिका चुनौती

यतिबेला नेपालको राजनीतिक अवस्था निकै गम्भीर र चुनौतीपूर्ण छ । नेपाली राजनीतिका ७१ र्वाको इतिहास केलाउँदा ठण्डा दिमागले सोच्न बाध्य भइन्छ कि हामीले यतिका त्याग बलिदान र सङ्घर्षका उपलब्धिलाई कति हिफाजतका साथ जतन गर्न सक्यौँ ? के नेपाली जनता आन्दोलन मात्रै गर्ने र उपलब्धि जोगाउन नसक्ने हालतमा पुगेका हुन् । के नेपाली राजनीतिक नेतृत्व आन्दोलन उठाउन सक्ने उपलब्धि जोगाउन नसक्ने नै हुन् ? यसै सेरोफेरोमा यो आलेख तयार गरिएको...

महिलाप्रतिको सोचमा परिमार्जन

नेतृत्वमा महिला कोभिड १९ को संंसारमा समान भविष्य प्राप्त गर्दै’ भन्ने नाराका साथ विश्वभरि संयुक्त राष्ट्र सङ्घकै आह्वानमा अन्तर्राष्ट्रिय श्रमिक दिवस मनाइरहेको अवस्था छ । अमेरिकाको सोसलिष्ट पार्टीले फेब्रुअरी २८, १९०९ मा न्युयोर्क सहरमा महिला दिवसको आयोजना गर्दैथियो, जर्मन प्रतिनिधि क्लारा जेटकिन, काटे डुडकर, पाउला थिएडी समेतले १९१० देखि हरेक वर्ष अन्तर्राष्ट्रिय समाजवादी महिला दिवसका रूपमा विश्वभर मनाउन प्रस्ताव...

प्रतिध्रुवीय राजनीतिक विश्लेषण

समाजवादप्रति प्रतिबद्ध रही समृद्ध राष्ट्रनिर्माण गर्ने संविधानको प्रस्तावनाको उद्घोष र नेपाल राज्यको परिभाषा गर्दा नेपाल स्वतन्त्र, अविभाज्य, सार्वभौमसत्ता सम्पन्न, धर्मनिरपेक्ष, समावेशी, लोकतन्त्रात्मक, समाजवाद उन्मुख, सङ्घीय लोकतान्त्रिक गणतन्त्रात्मक राज्य हो भनी संविधानको प्रारम्भिक भागमा नै उल्लेख गरिएको छ । यो व्यवस्थाका विरुद्ध पनि यतिबेला नेपाली राजनीति वाद ÷प्रतिवाद, अग्रगमन÷ प्रतिगमन, ध्रुव ÷प्रतिध्रुवको...

सङ्कटमा रुमल्लिएको राजनीति

खिमलाल देवकोटा नेपाल यतिबेला राजनीतिक सङ्कटको भुमरीमा रुमल्लिएको छ । प्रतिनिधिसभाको असामयिक विघटनको परिघटनाका कारण नेपाली राजनीतिमात्रै हैन, सिङ्गो नेपाली समाज नै सङ्कटको घेरामा बन्दी बनेको छ । त्यही सङ्कटमा परेको नेपाली राजनीतिको सङ्क्षिप्त आँकलन गर्ने ध्येय यस आलेखमा गरिएको छ ।

शहीद सप्ताह र राजनीति

यतिबेला हामी शहीद सप्ताह मनाइरहेका छौँ । यस अवसरमा राजनीतिक आन्दोलनका क्रममा देश र जनताका लागि प्राणको आहुति दिने महान् शहीदहरूलाई हामी स्मरण मात्रै गर्दैनौँ शहीदहरूले देखाएको सपना पूरा गर्ने प्रतिबद्धता पनि व्यक्त गर्दछौँ । राणा विरोधी आन्दोलन, पञ्चायत विरोधी आन्दोलन होस् वा महान् जनयुद्ध, संयुक्त ऐतिहासिक जनआन्दोलन होस् वा क्षेत्रीय एवं जनजाति आन्दोलनलगायत देश र जनताका मुक्तिका लागि गरिएका सबै आन्दोलनमा...

अविश्वासमा राजनीति

अम्स्टर्डम युनिभर्सिटी (विश्वविद्यालय) का प्राध्यापक टमले राजनीतिक विश्वास र लोकतन्त्रउपरको सङ्कटका बारेमा गरेको एक अनुसन्धानमा केही दशकयता राजनीतिक विश्वासमा तीव्र गतिले ह्रास आइरहेको छ भन्ने निष्कर्ष निकाल्नुभयो । खासगरी सरकार र संसद्जस्ता राजनीतिक संस्थाहरूमा आएको क्षयीकरण लोकतन्त्रउपर सङ्कटको एक डरलाग्दो उदाहरण हो भन्ने निष्कर्ष उहाँको छ । राजनीतिक विश्वासको क्षयीकरणको स्रोतका रूपमा व्याप्त भ्रष्टाचार,...