कानुनी राज्य प्रणालीको बाधक

मानव सभ्यताको उषाकालदेखि नै अपराधको अनुपातमा दण्ड सजायको व्यवस्था हुँदै आएको हो । यो हिंसामुक्त, शान्त र समृद्ध मानव समाजको आधार हो । त्यसैले कुनै पनि प्रकृतिको अपराधमा संलग्न व्यक्ति दण्डविहीन हुन हुँदैन भन्ने परिकल्पना गरिएको हो । इतिहासको कालखण्डमा हिंसा र युद्धका कहालीलाग्दा घटना देखेर नै होला, आर्यावर्तमा यज्ञवल्क्यादिहरूले हिंसा नगर्नु, सत्य बोल्नु, चोरी नगर्नु, इन्द्रीय शुद्ध राख्नु मानव सभ्यताका साधन...

कृषि विकासमा डब्लूटीओको प्रभाव

मानव अधिकारका सिद्धान्तहरू विश्वका सबै देशमा बाध्यकारी रूपमा लागू भएका छन्  नेपालका ८० प्रतिशत गरिब मानिस ग्रामीण क्षेत्रमा पूर्णतः खेतीमा आश्रित छन् । यसमा धेरैजसो साना किसान बाँच्नकै लागि खेतीपाती गर्छन् । त्यस्तैगरी, किसानको अर्को उल्लेखनीय हिस्साले स्थानीय स्तरमा उपभोगका लागि उब्जनी गर्छन् । यस प्रकार खेतीपाती खाद्यान्न उत्पादन र उपभोगका निमित्त मात्र प्रमुख गतिविधि नभएर संस्कृति परम्परालगायत जीविकको...

लोकतान्त्रिक संस्कृति र भविष्य

लोकतन्त्रमाथि गौरवमय विजय र नागरिक स्वतन्त्रतामाथि उल्लेखनीय उपलब्धि लिएर अघि बढिरहेको छ समकालीन विश्व । आजको दुनियाँ लोकतान्त्रिक आचरण, संस्कृति र यससँगै मानवीय प्रगति र मानव विकासका झङ्कारहरूमा घन्किरहेको छ । सभ्य र सफल युगमा प्रत्येक दिन नवोदित आशा लिएर हामी बाँचेका छौँ । समाजको प्रगतिको प्रस्थान मार्ग लोकतान्त्रिक परिपाटी र यसले सिकाएको संस्कार भएको छ । यही बाटोलाई अवलम्बन गरेर आज विश्वले तीनवटा वृत्तमा...

नेपाली काँग्रेसको रूपान्तरण

राजनीतिक दल लोकतन्त्रमा राज्य गर्ने शक्ति हुन् । दलका कार्यक्रमले राष्ट्रको सामाजिक, आर्थिक र राजनीतिक रूपान्तरणको मार्गचित्र निर्धारण गर्छ । दलले लोेकतान्त्रिक शासन व्यवस्थामार्फत राजनीतिक परसांस्कृतिक–स्वसंस्कृतीकरण, राजनीतिक सामाजिकीकरण, सामाजिक परिचालन र सामाजिक आधुनिकीकरणजस्ता प्रक्रियालाई आत्मसात् गरी सामाजिक रूपान्तरणको खाका तयार गर्नुपर्छ । नेपालमा त्यसो हुन नसक्दा प्रजातान्त्रिक व्यवस्थाभित्र...

गम्भीरतम अपराध र आईसीसीको औचित्य

कुटनीतिक सम्मेलनले १७ जुलाई १९९८ मा अन्तर्राष्ट्रिय फौजदारी अदालतको विधान (रोम विधान) जारी ग¥यो । यो जारी भएको १७ जुलाईलाई अन्तरराष्ट्रिय न्याय दिवसका रूपमा संसारभर मनाइन्छ । रोम विधान अनुरूप अन्तर्राष्ट्रिय फौजदारी अदालत (आईसीसी) स्थापना १ जुलाई २००२ मा गरिेयो । यो अदालत नेदरल्याण्डको द हेगमा रहेको छ । हालसम्म १२३ राष्ट्रहरूले आईसीसी वा रोम विधानको अनुमोदन गरेका छन् । आईसीसीको कानुनी ढाँचा १६० राष्ट्रका प्रतिनिधि...

उदारीकरणको जाँतोमा साना किसान

दोस्रो विश्वयुद्धपछि उदारीकरणका एजेण्डाले पुँजीवादभित्र राष्ट्रिय सम्प्रभूतालाई क्षयीकरण ग¥यो । परिणाम स्वरूप सम्पन्नता, अर्धसम्पन्नता र परनिर्भरता बढेर राज्यहरू विकसित, अल्पविकसित र अतिकम विकसित वर्गमा विभाजित भए । समाजमा व्यापक स्तरीकरणको विकास भयो ।

लोकतन्त्र र नागरिक जबाफदेहिता

डायन न्याभिचको कथन छ – लोकतन्त्र एक जीवन पद्धति र सबैले मिलेर काम गर्ने प्रक्रिया हो । यो प्रगतिशील हुन्छ, स्थिर हुँदैन । लोकतन्त्रलाई सार्थक बनाउन सबै नागरिकको सहकार्य, सम्झौता र सहिष्णुता आवश्यक पर्छ । यही सत्यमा आधारित भएर हामीले १२ बुँदे समजदारीद्वारा नयाँ युगको सुरु ग¥यौँ ।