श्रमिक लैजान आतुर

नेपालबाट घरेलु श्रमिक लैजान नपाएर खाडीका कतार, साउदी अरब, संयुक्त अरब इमिरेट्स (युएई), कुवेतलगायतका देश आतुर छन् । यता नेपालले भने विगत पाँच वर्षदेखि खाडीका देशमा घरेलु श्रमिक पठाउन प्रतिबन्ध लगाएको छ । यसअघि ती देशमा नेपालबाट घरेलु श्रमिकका रूपमा महिला र पुरुष जाने गरेका थिए । घरेलु श्रमिकका रूपमा ती देशमा जाने पुरुषको सङ्ख्या भने थोरै छ । घरेलु श्रमिकमा अधिकांश महिला नै गएका छन् र माग पनि महिलाकै छ । खाडीमा घरेलु श्रमिक...

बेरोजगारी दर घटाउन चुनौती

विमल मगर र विकास मगर उमेरले क्रमशः २० र १८ वर्षको हुनुभयो । पूर्वी नवलपरासी स्थायी घर भएका उहाँहरू रोजगारीको खोजीमा हाल काठमाडौँमा हुनुहुन्छ । घरमा रोगी आमा आफूसहित छ जना भाइबहिनीको छाक टार्न धौ–धौ भएपछि उहाँहरू कामको खोजीमा गएको साउनमा काठमाडौँ आउनुभएको हो । सामान्य लेखपढ मात्र गर्ने विमल र विकासका अरू साना भाइबहिनी छन् । उनीहरूले पनि पढ्न पाएका छैनन् । घरमा छँदा अरूको खेतबारीमा ज्यालामजदुरी गरेरै जीवन निर्वाह...

सामाजिक समस्या बन्दै बालविछोड

स्याङ्जा जिल्ला घर भएका विजया रेग्मी दम्पतीले तीन महिनाकी छोरी आफ्ना आमाबाबुलाई छोडेर जापान जानुभयो । चार वर्षको जापान बसाइपछि उहाँहरू गत चैतको पहिलो साता नेपाल आउनुभएको छ । तीन महिनाकी हुँदा सासूससुरासँग छोडेकी छोरी आउने असोजमा पाँच वर्ष पुग्छिन् ।

बालबालिकामा रोगसँगै भोकको त्रास

बालबालिका नयाँ भेरियन्टसहितको कोरोना भाइरस (कोभिड–१९) को दोस्रो लहरबाट सङ्क्रमितमात्रै भएका छैनन्, अन्य धेरै प्रकारका जोखिममा परिरहेका छन् । यो महामारीले बालबालिकामा पार्ने प्रभावको सम्बोधन गर्न हामी तत्कालै अग्रसर भएनौ भने यसले भविष्यमा स्थायी क्षति पु¥याउने निश्चित छ । हुन त जहिले पनि महामारी वा कुनै पनि सङ्कट र विपद्मा अन्य समूहको तुलनामा बालबालिका बढी प्रभावित हुने गर्छन् । यो महामारी कहिलेसम्म रहन्छ, अहिले...

पारिश्रमिकमा अझै विभेद

महिलामाथि भएको आर्थिक, सामाजिक, सांस्कृतिक र राजनीतिक शोषण र दमनविरुद्धको आन्दोलनसँग सम्बन्धित छ ८ मार्च । विश्वमा औद्योगिक विकाससँगै महिला आर्थिक उपार्जनको औपचारिक क्षेत्रमा संलग्न हुन थाले । काम गर्दै जाँदा आफ्नो श्रम सस्तो श्रमका रूपमा शोषणमा परेको उनीले थाहा पाए । यसबीचमा १८४८ मा कम्युनिस्ट घोषणापत्र सार्वजनिक भयो । घोषणापत्रमा श्रमिक महिलाको श्रम शोषणका बारेमा पनि उल्लेख थियो ।

सडकका बालबालिका पुनः सडकमै

उमेर १४/१५ वर्ष बताउने अनिष र सन्तोष (उपनाम)को दिन–रात सडकमै बित्छ । सन्तोषका बाबुआमा पहिले बल्खुमा डेरामा बसेर ज्यामी काम गर्थे, अहिले पहिलेका ठाउँमा छैनन्, कहाँ गए थाहा छैन उनलाई । सुरूताका दिनभर सडकमा मागेर कमाएको साँझ बाबुलाई दिँदा त राम्रै गर्थे । सडकमा बस्ने साथीको सङ्गतमा दुई/चार दिन सडकमै बसेर कोठामा गएको त बाले खाते भन्दै कुटेर खानै नदिई कोठाबाट लखेटिए । सन्तोषलाई अहिले खाना बरू चाहिँदैन, डेन्ड्राइट वा ग्लु...

साथ छुटेका बालबालिका

स्याङ्जा जिल्ला स्थायी घर भई हाल कीर्तिपुरमा बस्दै आएकी कल्पना ठकुरीको १३ वर्षीय छोरा हराएको आउने माघमा दुई वर्ष पुग्छ । छोरा कहाँ गए, के अवस्थामा छन्, उहाँलाई अत्तोपत्तो छैन । एक्लैले तीन छोराछोरीको लालनपालन र पढाउन नसकेपछि साँझ–बिहान काम सघाएर पढाउने सर्तमा गाउँकै बहिनी पर्नेको घरमा पठाउनुभएको थियो । ‘ती बहिनीले राम्रै विद्यालयमा पढाएको र लाउन, खान पनि मसँग भन्दा त्यहाँ धेरै राम्रो थियो तर एक्कासि हरायो ।’ तिनै...

बालविछोड रोक्नुपर्छ

काठमाडौँ उपत्यकाको सडकलाई वास बनाउँदै आएका कमललाई अभिभावकको माया कस्तो हुन्छ ? अहिलेसम्म सम्झना छैन । दिमागमा वास छ– सौतेनी आमा, होटल मालिक र प्रहरीको कुटपिट । जन्मेको सात÷आठ महिनामै आमा गुमाएका कमलले आमाको मायाको अनुभव गर्न त पाएनन् नै बाबुको माया पनि सौतेनी आमा भित्रिएसँग खोसियो । कहिले चितवन, कहिले मुग्लिनमा आफू जन्मेको बताउने कमल जाडो महिनामा बाबु र सौतेनी आमाले आफू पाँच÷छ वर्षको हुँदा मध्यराति सडकमा छोडेर...