अनुशासन पर्वको अनुष्ठान

महाभारत युद्ध समाप्त भएपछि युधिष्ठिर आफ्ना भाइहरूलाई साथ लिएर वाणको शøयामा मृत्युको प्रतीक्षा गरिरहेका भीष्मपिता महलाई भेट्न गए । युधिष्ठिरमा न त विजयको उल्लास थियो न आसन्न एकछत्र सत्ताको उन्माद नै । अवनत शिर र व्याकुल चित्त साथ उनी अभियुक्तजस्तो बनेर पितामहको सामु प्रस्तुत भए । युधिष्ठिरसँग सल्लाह लिन लायक तिनै मृत्योन्मुख पितामह र कृष्ण मात्र बाँकी थिए । युद्धपश्चात्को युधिष्ठिरको अपराधबोध, शोक, रोदन, क्षमा...

इतिहास र संस्कृतिको उपयोग

मानिसको जन्म सामाजिक घटना होइन, प्राकृतिक घटना हो । तर, मानिसलाई सामाजिक प्राणी मानिन्छ र भनिन्छ । प्रकृतिको विषय सामाजिक बन्न सक्छ । प्राकृतिकबाट सामाजिक हुने विषय रूपान्तरणको विषय हो कि होइन ? अवश्य हो ।

डढेलो न्यूनीकरण

नेपालको आकाश विगत दुई हप्तायता निकै विषाक्त छ । यसको मूल कारण हो– धूँवा र धूलो । अझ संसारमै सर्वाधिक प्रदूषित सहरको सूचीमा अङ्कित भयो काठमाडौँ । यस्तै स्थिति छ अहिले मोफसलमा समेत । नेपालको कुल भू–भागमध्ये वनले करिब ४५ प्रतिशत भू–भाग ओगटेको छ । यी वनक्षेत्र प्रायः मानव बस्तीसँग जोडिएका छन् । देशका ६० जिल्लामा डढेलो लागिरहेको छ । तीमध्ये चितवनका ४८ र नवलपुरका ११ स्थानमा यस्तो डढेलो लागिरहेको छ । वनमा लागेको डढेलोका...

अनियमित महिनावारी र बाँझोपन

हिनावारी महिलामा हुने एक प्राकृतिक प्रक्रिया हो । सामान्यतया हरेक २८ दिनको अन्तरालमा महिनावारी हुने गर्छ । यसले हाम्रो प्रजनन स्वास्थ्य ठीक छ वा छैन भन्नेबारे केही जानकारी दिए पनि के यो सन्तान प्राप्त हुन सक्ने वा नसक्ने क्षमताको सूचक हो ? के यसको नियमितता वा अनियमितताका आधारमा कसैलाई सन्तान प्राप्त गर्न योग्य÷अयोग्यका रूपमा वर्गीकृत गर्न सकिन्छ ? मानव शरीर आफैँमा जटिल छ ।

विद्युतीय चुलोको अभ्यास (सम्पादकीय)

द्वन्द्व रूपान्तरण, राजनीतिक स्थिरता र लगानीमैत्री वातावरण निर्माणसँगै जलविद्युत् आयोजनाहरू निर्माण सम्पन्न हुने क्रम बढ्दो छ । राजनीतिक रूपमा पहिला बेवास्ता अनि पछि सशस्त्र द्वन्द्वलगायतका कारण विगत केही वर्ष ठूलो आयोजना सुरु र सम्पन्न हुन नसकेकाले विद्युत्को उत्पादन र मागमा ठूलो खाडल हुन पुग्यो । फलतः मुलुकभर दैनिक लोडसेडिङको अनुभव गर्नुप¥यो । पछिल्ला वर्ष विद्युत् आयोजना धमाधम सम्पन्न हुँदैछन् । भारतबाट...