यःमरि दिने तरुनी नदिने बूढी !

यःमरि भनेकै मनपर्ने रोटी । मनपर्ने रोटी भनेर नामकरणचाहिँ कसरी भयो ? कहिलेदेखि यःमरि खाने चलन चल्यो ? यःमरिको विशेषता के कति छन् ? यसतर्फ यःमरि खाँदै रमाइरहेका आजका पुस्ताको ध्यान गएको छ त ? यःमरि नामकरण धनधान्यका देवता कुवेरले गरेका हुन् । यस कुरालाई एउटा धार्मिक कथाले पनि पुष्टि गरेको छ । यःमरि बनाई दान गर्ने र खाने चलन कहिलेदेखि सुरु भयो त ? यसको उत्तर खोज्दै जाँदा बनाउने चलन पनौतीबाट सुरु भएको भनिन्छ । लिच्छविकालीन...

नेताका बोलीवचन

राजा राजेन्द्र विक्रम शाह छाउनी पुगेर केही अह्राइ, सिकाइ गरिरहेका थिए । यत्तिकैमा प्राइममिनिष्टर माथवरसिंह थापाले झोक्किएर ‘ई’ भन्दै बाहिरबाट आफ्नो गुप्ताङ्गमा हात लगी देखाउँदै सबै भाइभारदार र उच्चपदस्थ व्यक्तिहरूकै अगाडि राजाको अपमान गरे । एउटा प्रधानमन्त्री जस्तो गरिमामय पद धारण गरेको व्यक्तिले त्योभन्दा पनि माथिल्लो, उँचो र सम्मानित पदमा आसिन अर्काे व्यक्तिका उपर यस्तो अशिष्ट व्यवहार दर्साउनुलाई केको संज्ञा...

नेपालको गीत

ओढेर एक डँडाल्नो घाम खाएर एक फाँको हावा बाँचिरहेछ यो घामपानीको जीवन । थाहा छैन कुन धातु सक्रिय छ मभित्र र उच्चानुभूति गरिरहन्छु म आफूमा ।

माकुरो (कथा)

भित्ताको कुनोमा माकुराको जालो थियो । ऊ त्यही माकुराको जालो र जालोको बीचमा सुस्तरी चलमलाइरहेकोे बूढो माकुरोलाई नियालिरहेको थियो । उसलाई आफू त्यो बूढो माकुरोजस्तै लागिरहेको थियो । उसका छोराछोरी सहरमा छन् । ऊ र उसकी बूढी गाउँको घर कुरेर बसेका छन् । त्यो बूढो माकुरोले जालो कुरेजस्तै । एकदिन सहरबाट उसको कान्छो छोराले फोन ग¥यो । भन्यो, ‘बा, तपाईंहरू सहर आउनूस् । हामीसँगै बस्नूस् । हामी सहरमा हुँदाहुँदै तपाईंहरू गाउँमा...

माध्यमिक कालका कवि नरदेव

भानुभक्तको कवित्व, कृतित्व र व्यक्तित्वका बारेमा चिन्तन–मनन, अध्ययन–अनुसन्धान, चर्चा–परिचर्चा, वादविवाद, बहस र टीकाटिप्पणी आआफ्नै अध्ययन, शैली, क्षमता र अनुभवका आधारमा भइरहेका छन् । यो क्रम भानुभक्तको जीवनी सार्वजनिक भएको १३० वर्ष बितिसक्दा पनि रोकिएको छैन । यस अवस्थामा युवककवि मोतीराम भट्टले आफ्ना अग्रज कवि भानुभक्तप्रति गरेको योगदानलाई भने कदापि बिर्सन सकिन्न । नेपाली साहित्यमा जीवनीपरक पहिलो पुस्तक कवि भानुभक्तको...