सुङ्रकोट

सुदूर पश्चिममा पर्ने बैतडीको सुरम्य बस्ती सुनार्यागाडको तटवर्ती दक्षिणोपरि स्थानमा अत्यन्त सुन्दर सुङ्रकोट राज्य थियो उहिल्यै । योगी नरहरिनाथको कथनानुसार पश्चिमतिरका बाइसी राज्यको नेतृत्व डोटी राज्यले गरेको हुँदा सुङ्रकोट राज्य डोटी राज्यअन्तर्गत एउटा सानो उपराज्यको रूपमा स्थापना भएको कुरा स्वीकारिन्छ । डोटी राज्यमा शासन गर्ने डोटेली राजा निरयपालले आफ्नो पश्चिमी सीमा महाकाली नदीसम्म विस्तारित गरेको हुँदा...

बेहुलाबेहुलीको सवारी

‘पहिले जस्तो समय अब रहेन । बेहुलीलाई डोलीमा अथवा बोकेर ल्यायो भने लाज हुन्छ भन्छन् अहिले । त्यसैले छोराको बिहेमा कारलाई सजाएर दुलही लिन गइयो’, काठमाडौँ, दक्षिणढोका निवासी प्रमोद अर्यालको भनाइ हो यो । सबै कुरा परिवर्तन भएकाले दुलहीलाई डोलीमा ल्याउने चलन पनि हराउँदै गएको उहाँको बुझाइ छ । हुन पनि हो, सधैँ सबै कुरा एउटै रहँदैन । यो त समयअनुसार चल्ने कुरा न हो । ‘अब डोली कहाँबाट पाउनु’, अर्यालले थप्नुभयो । तर पहिले पहिले...

पारिस्थितिक प्रणालीभित्र हात्ती

हात्ती जमिनमा बस्ने स्तनधारी जीवमध्ये सबैभन्दा विशाल जनावर हो । हात्तीहरूमा अफ्रिकाली हात्ती सबैभन्दा ठूलो हुन्छ । अफ्रिका र एसियामा मात्रै हात्ती पाइन्छ । एसियाली हात्ती र अफ्रिकाली हात्ती गरी यसका प्रमुख दुई प्रजाति छन् । अफ्रिकाली हात्तीको सभाना र जङ्गली गरी दुई उपप्रजाति छन् । त्यस्तै एसियाली हात्तीको श्रीलङ्काली, भारतीय र इन्डोनेसियाली गरी तीन उपप्रजाति छन् । एसियाली हात्तीको वैज्ञानिक नाम ‘इलिफस म्याक्सिमस’...

बूढेसकाल (कविता )

बूढेसकालमा मान्छे फेरि एकपटक केटाकेटी हुँदोरहेछ ! त्यसबेला– जब म केटाकेटी थिएँ साँझपख बा र काकाहरू कामबाट फर्कंदा

फरक छन् तरिका (कविता)

छन् यहाँ कोहीका मनस्थिति सुस्त नहोला कसैको शरीर तन्दुरुस्त पापी होइनन् ती न त हुन् अभागी एक्लै नपार्नु बनाउनु है सहभागी केरा फरक हुन्छन् एउटै घरिका भावना उनै हुन् फरक छन् तरिका ।