विश्व भोकमरी सूचकाङ्कमा नेपाल

आयरल्यान्डका सहयोगी संस्था विश्वव्यापी सरोकार र जर्मनीको वेल्टहङ्गर हिल्फे नाम गरेको दुईवटा अन्तर्राष्ट्रिय गैरसरकारी संस्थाले संयुक्त रूपमा सन् २००० देखि हरेक वर्षको अक्टुबर महिनामा विश्व भोकमरी सूचकाङ्क प्रकाशन गर्दै आएका छन् । यसरी सूचकाङ्क बनाउँदा यी संस्थाले चारवटा बालस्वास्थ्यसम्बन्धी विवरण प्राप्त गरेर देशको स्तर निर्धारण गर्ने गर्छन् । यसमा अल्पपोषित वा न्यूनपोषित, बालबालिकाको उमेरअनुसार तौल नहुने...

सामाजिक विकासमा नेपाल

आर्थिक र सामाजिक विकासबीच सम्बन्धको लामै बहस छ । खासगरी सन् १९९० को दशकमा आएर आर्थिक वृद्धि र आर्थिक विकासको बिचको अन्तर गहिरिएको पाइन्छ । आर्थिक विकासको अवधारणाले सामाजिक विकासलाई पनि समाहित गर्ने गरी परिभाषित गरिएको छ । आर्थिक विकासले सामाजिक विकासको साथै समावेशी विकासलाई समेत समेटनु पर्ने हुन्छ । समावेशी विकास भन्ने कुरा खाद्यान्न, शिक्षा, स्वास्थ्य, आर्थिक क्रियाकलापहरूमा सहभागिता र पहुँचले निर्धारण गर्छ...

एसिया प्रशान्त क्षेत्रको व्यापार सम्झौता

अमेरिकाको राष्ट्रपतिमा जोय बाइडेनको जितसँगै विश्वमा बहुपक्षीय व्यापार सम्झौताहरू कार्यान्वयनमा आउने र भूमण्डलीकरण र उदार अर्थनीतिले थप प्रोत्साहन पाउने आशा जागेको बेलामा दक्षिण पूर्वी एसियाका दश देश र अन्य पाँच देशहरू (जापान, दक्षिण कोरिया, अस्ट्रेलिया, न्युजिल्याण्ड र चीन) समावेश भएको एउटा क्षेत्रीय व्यापार सम्झौता गत वर्षको नोभेम्बर महिनाको दोस्रो हप्तामा सम्पन्न भयो ।

कर व्यवस्थामा सुधार

कोभिड १९ को असरले अन्य देशको जस्तै नेपाली अर्थव्यवस्थाको वृद्धि दर पनि प्रभावित बनेको छ । जसका कारण नेपालको कर राजस्व प्रभावित हुन पुगेको छ । सामान्यतया यस्तो सङ्कटपछि सरकारहरूले आन्तरिक र बाह्य ऋण परिचालन गरेर, बढी नोट छापेर, करका दरहरू बढाएर वा नयाँ करहरू लगाएर आफ्नो खर्च पूरा गर्ने विश्वव्यापी अभ्यास रहँदै आएको छ । सन् २००८ को वित्तीय सङ्कटपछि धेरै विकसित देशले थप नोट छापेर पनि खर्च पु¥याएका थिए भने उनीहरूको आन्तरिक...

नक्कली बिजकको धन्दा

नेपालको मूल्य अभिवृद्धि कर (मूअक) कानुनलाई विश्वकै उत्कृष्ट मूअक कानुनमध्येकै एउटा मानिन्छ । एकल दर, निर्यातलाई शून्य दरको कर, वस्तुलाई ५० लाख र सेवाको हकमा २० लाखको कारोबारको सीमा, कर फिर्ताको सरल प्रक्रिया आदि नेपालको मूअक व्यवस्थाको सुन्दर पक्षहरू मानिन्छ । मूअकको एउटा अति महŒवपूर्ण विशेषता भनेको करदाताले खरिदमा तिरेको करलाई आफूले बिक्रीमा उठाएको करसँग समायोजन गर्न पाउँछ र यसले गर्दा यो कर अरू अप्रत्यक्ष करभन्दा...

सङ्कटपछिको कर प्रणाली

मूल्य अभिवृद्धि कर (मूअक)लाई बृहद् आधार भएको उपभोग कर मानिन्छ । यसले सरकारको राजस्व तटस्थ र पारदर्शी उठाउन सहयोग गर्छ । उपभोग करहरू (खुद्रा बिक्री कर, ल्याट ट्याक्स आदि) मध्ये सबभन्दा उपयुक्त कर मूअक मानिन्छ । त्यसकारण विश्वका १६० भन्दा बढी देशहरूले यो कर लगाएको पाइन्छ । अर्थव्यवस्थामा आएको उतारचढाव त्यसमध्ये पनि आर्थिक मन्दी जस्ता कारणले आउने सुस्तताको अबस्थामा मूअकले सरकारलाई भरपर्दो राजस्व उठाइदिने कार्य गर्दछ...

करप्रतिको धारणा र उपयोग

करको माध्यमबाट व्यक्ति र संस्थाको आर्थिक साधनहरू सरकारमा स्थानान्तरण हुने र व्यक्ति र संस्थाको क्रयशक्तिमा ह्रास आउने भएकाले करलाई व्यक्ति र संस्थाहरूले अनावश्यक बोझका रूपमा लिने गर्छन् । कर तिरेपछि तत्काल कुनै प्रत्यक्ष लाभ प्राप्त नहुने भएकाले करप्रतिको नकारात्मक धारणालाई स्वाभाविक रूपमा कर प्रशासनहरूले हेर्ने गरेको पाइन्छ । व्यक्ति, समाज र सरकारका लागि कर अति आवश्यक कुरामात्र होइन, यसले यिनीहरूबीचको सम्बन्ध...

नव प्रवर्तनको क्षेत्रमा नेपाल

गत सेप्टेम्बर २ तारिखमा कोरोनेल विश्वविद्यालय, पेरिसको व्यावसायिक स्कुल र विश्व बौद्धिक सम्पत्ति अधिकार संस्थाले प्रकाशित गरेको विश्व नव प्रवर्तनीय (इनोभेसन) सूचकाङ्कमा कम आय भएका देशहरूको सूचीमा नेपाल, तान्जानिया र रुवान्डापछि तेस्रो स्थानमा रहेको पाइयो । जसबाट विश्वमा