सङ्घीयता व्यवस्थापनमा सीमान्तकृत वर्ग

समाज विविधताको सम्मिश्रण हो । समाजको यो विविधता आफैँमा विशेषतायुक्त हुन्छ । राष्ट्र धेरै विशेषतायुक्त समाजको सम्मिश्रण हो । समाज र राष्ट्रका यी विशेषताहरू प्रत्येक राष्ट्रको मौलिक पहिचान र गर्वको विषय हुने गर्छ । राष्ट्रिय पहिचान र गर्व सँगसँगै स्थानीय पहिचानको पनि महìव खोजिने विषय स्वाभाविक प्रक्रिया हो । बहुजातीय, बहुभाषिक एवं लामो ऐतिहासिक पृष्ठभूमि भएको समाजमा संस्कृतिको पनि विविधता रहन्छ । जातीय परम्पराहरू...

सामाजिक विकासमा नेपाल

आर्थिक र सामाजिक विकासबीच सम्बन्धको लामै बहस छ । खासगरी सन् १९९० को दशकमा आएर आर्थिक वृद्धि र आर्थिक विकासको बिचको अन्तर गहिरिएको पाइन्छ । आर्थिक विकासको अवधारणाले सामाजिक विकासलाई पनि समाहित गर्ने गरी परिभाषित गरिएको छ । आर्थिक विकासले सामाजिक विकासको साथै समावेशी विकासलाई समेत समेटनु पर्ने हुन्छ । समावेशी विकास भन्ने कुरा खाद्यान्न, शिक्षा, स्वास्थ्य, आर्थिक क्रियाकलापहरूमा सहभागिता र पहुँचले निर्धारण गर्छ...

प्राज्ञिक उन्नयनको दिशा(सम्पादकीय)

नेपाल प्रज्ञाप्रतिष्ठानका प्रमुख संरक्षकसमेत रहनुभएका प्रधानमन्त्री शेरबहादुर देउवासमक्ष प्रतिष्ठानका कुलपति गङ्गाप्रसाद उप्रेतीले आइतबार आर्थिक वर्ष २०७६/७७ को वार्षिक प्रतिवेदन प्रस्तुत गर्नुभयो । प्रतिवेदनअनुसार प्रतिष्ठानले सो अवधिमा ९२ विषयमा अध्ययन अनुसन्धान सम्पन्न गरी ८५ वटा ग्रन्थ प्रकाशन गरेको छ । उनन्चास राष्ट्रिय/अन्तर्राष्ट्रिय गोष्ठी, सम्मेलन, कार्यशाला र प्रवचनका काम भएका छन् । नेपाली...

विकासको मौलिक मार्गचित्र

लामो राजनीतिक अस्थिरता र सङ्क्रमणको अन्त्यपछि पछिल्लो केही समययदेखि विकास मात्र सबै नागरिकको एउटै अपेक्षा बनेको छ । अपेक्षित विकास हुन नसकेमा निराशासँगै गुनासाहरू व्यापक छन् । प्रत्येक सरकारले देशको विकासमा आफूले सक्दो प्रयास गरेको दाबा गर्ने प्रचलन एक सामान्य तर स्थायी विशेषता नै बन्दैछ । यद्यपि विकास भनेको केवल ठूला घर, घना सहर, सिमेन्ट अनि रडको जङ्गल र फराकिला सडक मात्र होइनन् । आत्मस्वाभिमान, नागरिक संस्कार...

सुशासनका प्राथमिकता

जनताको अपेक्षा र शासकीय क्रियाकलापबीच संयोजन हुनुपर्छ । शासन व्यवस्थापकीय प्रणाली हो र यो जनताकेन्द्रित हुनुपर्छ । शासन सञ्चालनका सहयात्री सरकार, निजी क्षेत्र र गैरसरकारी क्षेत्रबीच सहकार्य हुन आवश्यक छ । नयाँ अवधारणामा नागरिक समूह पनि शासन सञ्चालनको भूमिकामा धेरथोर देखा परेको पाइन्छ । सरकार जनताको अभिमतबाट शासन सञ्चालनको मुख्य भूमिकामा रहेको हुन्छ । यो एउटा प्रतिनिधिमूलक लोकतान्त्रिक प्रणाली हो