मातृदेवो भवः पितृदेवो भवः

हाम्रा धर्मशास्त्रहरूले मातृदेवो भवः पितृदेवो भवः भनेको छ । यसको अर्थ आमाबाबुलाई देवीदेवताजस्तै सम्मान गर, देवीदेवतालाई जस्तै पूजा गर भनेर शिक्षा दिएको हो । धार्मिक, सांस्कृतिक र व्यावहारिक सबै दृष्टिकोणबाट आदरणीय आमाबाबुलाई महŒवपूर्ण मानिन्छ । आमाबाबुको अर्थ र महिमा हरेक समाजमा विशिष्ट छ । त्यसैले आमाबाबुको स्थान हिन्दु धर्मशास्त्रमा उच्च छ । यति ठूलो त्याग, धैर्य, ममता र संलग्नता हुन्छ, सन्तानप्रति आमाबाबुको...

मान्छे ( लघुकथा )

धेरै पछि म यात्रामा निस्किएँ । मान्छे र मान्छेको बस्तीभन्दा पर । मसँगै मेरो निडर ‘मन’ पनि थियो । यात्रा गर्नुजस्तो आनन्द अहँ के होला र ? पाइला पाइलामा जीवनको महसुस हुन्छ यात्रामा । नहिँड्नेलाई के थाहा र यात्रामा हुने आनन्द ! आहा ! बाहिरी संसार कति रमाइलो । अकस्मात् हिँड्दै गरेको बाटोको हाँगो फाट्यो । दुवै बाटोको अगाडि सूचना बोर्ड टाँसिएको थियो ।

सुगम सङ्गीतका धरोहर

भारतको रमणीय गाउँ दार्जिलिङमा बस्ने एक खालिङ परिवारमा २००९ साल जेठ १५ गते एक बालकको जन्म भयो । बालकका पिता श्यामसन खालिङ र माता मार्था खालिङ थिए । बालकको जन्मपछि खालिङ परिवारमा ठूलो खुसी छायो । तर, खालिङ परिवारको यो खुसी धेरै दिन टिक्न सकेन । जन्मेको वर्ष दिन नपुग्दै बालक रोगले थला प¥यो । उपचारका क्रममा चिकित्सकले बालकलाई पोलियो लागेको र यसले जीवनभर अशक्त बनाउने सुनाए । यो सुनेर खालिङ परिवारमा ठूलो वज्रपात प¥यो । आठ÷नौ...

एक रूप अनेक रङ

इन्दिरा गान्धीद्वारा लिखित ‘मेरे जीवनके अन्तिम भूल’ कथाले आफ्नो कमजोरीप्रति सचेत रहन मलाई सधैँ अभिप्रेरित ग¥यो । इन्दिरा गान्धीको बाल्यकालीन कमीकमजोरीप्रति आत्मालोचना र प्रायश्चितमा केन्द्रित उक्त कथाको सार जवाहरलाल नेहरूको नितान्त पारिवारिक परिवेशमा केन्द्रित छ । घरमा काम गर्ने अल्लारे बालक नेहरू परिवारलाई छलेर सधैँ पैसा र अन्न खल्तीमा लुकाउँछ । अबोध बालिका इन्दिरा गान्धीलाई त्यो स्वभाव मन पर्दैन । इन्दिराले...

समाज परिवर्तक बझाङी राजा

क्रूर शासक हिटलरले आफ्नो संस्मरणात्मक एक बयानमा भनेका थिए, ‘जङ्गलको राजा बाघको अगाडि जो पर्छ, त्यो मर्छ, जो पर्दैन, त्यो मर्दैन । त्यसैले राजा जहिले पनि क्रूर हुनुपर्छ । शासनसँग शक्ति हुन्छ, शक्ति बदमास हुन्छ । त्यसैले सबैलाई न्याय हुँदैन ।’ आफ्नो शासनकालमा निकै क्रूर र दमनको नीति लिएर रजाइँ गरेका हिटलरको यो अनुभव सबै शासकको कार्यशैलीसँग नमिल्न पनि सक्छ तर यथार्थमा शासकसँग शक्ति हुन्छ, शक्तिको उन्मादले जे सही ठान्यो,...