के पढ्ने ? कसरी पढ्ने ? अनि के नपढ्ने ?

कागजमा छापिने अखबारदेखि रेडियो, टेलिभिजन र अनलाइन माध्यमसम्म मानिस हरेक क्षण अनेक सामग्री नियाल्दछन् । कतिपय मर्मस्पर्शी लाग्छन्, कतिपय उपयोगी लाग्दछन् । तर कैयौँ यस्ता सामग्रीले दिग्भ्रमितसमेत पार्न सक्छन् । त्यसैले आमसञ्चार माध्यमका उपभोक्तामा आफूले उपभोग गरिरहेको सामग्रीको परख गर्ने क्षमता हुनै पर्छ । आम रूपमा पाठक, श्रोता वा दर्शकमा आवश्यक पर्ने त्यस्तो क्षमतालाई नै हिजोआज आमसञ्चार साक्षरता भन्ने गरिन्छ । कुनै...

उदारीकरणको जाँतोमा साना किसान

दोस्रो विश्वयुद्धपछि उदारीकरणका एजेण्डाले पुँजीवादभित्र राष्ट्रिय सम्प्रभूतालाई क्षयीकरण ग¥यो । परिणाम स्वरूप सम्पन्नता, अर्धसम्पन्नता र परनिर्भरता बढेर राज्यहरू विकसित, अल्पविकसित र अतिकम विकसित वर्गमा विभाजित भए । समाजमा व्यापक स्तरीकरणको विकास भयो ।

राजनीतिक अस्त्र बन्नुहुँदैन राष्ट्रियता

नेपालमा जहिल्यै पनि राष्ट्रियता र राष्ट्रवादको नारा लाग्छ र राष्ट्रवादको धेरै कुरा भइरहन्छ । पछिल्लो समय राष्ट्रियताको मुद्दालाई अझ बढी सत्ताबाहिरका नेताले उठाउने गरेका छन् । सत्तासँग गाँसिएको विषय र सरकारले गरेका निर्णयलाई राष्ट्रियतासँग जोडेर प्रतिपक्षले उठाउनु संस्कृतिजस्तै बनेको छ । पञ्चायतकालमा राष्ट्रियता र राष्ट्रिय एकताको विषय पञ्च र राजावादीको प्यारो शब्दजस्तो थियो । राष्ट्रियता र राष्ट्रिय...

बहसमा खुवालुङ

नेपाल भौगोलिक रूपमा धेरै विशाल छैन । तर, यहाँ बसोवास गर्ने विविध जातजाति, धर्म, भाषा, संस्कार, संस्कृति, प्रथा–परम्परा विशाल रहेका छन् । त्यही भएर यिनै विविधताभित्रका अनेक पक्षमा समय–समयमा कुनै न कुनै विवाद देखापर्ने गर्छ । त्यसैको एउटा उदाहरण किरातले आफूहरूको एक प्राचीन धार्मिक थलो मानेको ‘खुवालुङ’ पनि हो । यसबारे केही समय निकै ठूलो बहस भयो, जुन अहिल पनि जारी छ । भौगोलिक अवस्थिति हेर्दा यो ‘खुवालुङ’ देशको पूर्वी...

सुर्ती सेवन छोडौं

चुरोट, बिँडी, सिगार, तमाखु, सुल्फा, हुक्का वा कक्कड, कच्चा सुर्ती, खैनी, गुट्खा आदि सुर्तीजन्य पदार्थ करिब चार सय अति हानिकारक रासायनिक तŒव हुन्छन् । जसमा करिब ६० प्रकारका प्राणघातक क्यान्सर गराउने तŒव पनि हुने विभिन्न अनुसन्धानले देखाएका छन् । खासगरी सुर्तीमा खो