अर्थतन्त्रको बढ्दो ज्वरो

नेपाली अर्थतन्त्रमा समस्या छ भन्ने तथ्य अब लुकाइरहने विषय रहेन । आधिकारिक तथ्याङ्क बाहिर आइरहेका छन् । तिनले मौजुदा आर्थिक परिसूचक सन्तोषजनक छैनन् भन्ने तथ्य स्वयं बोल्छ । ज्वरो अझै बढ्ने देखिँदै छ । चिकित्सक गम्भीर हुने बेला हो यो तर अधिकारीहरू दैनिकजसो ज्वरो बढाउन बोलिरहेका छन् । अर्थतन्त्रको वास्तविक अवस्थाभन्दा आरोप–प्रत्यारोपको बहसझैँ चलेको छ । त्यो आरोप र प्रत्यारोप कार्यव्यवहारमा समेत परिवर्तन हुँदै...

वाङ भ्रमणका आयाम

जनवादी गणतन्त्र चीनका विदेशमन्त्री वाङ यीको नेपाल भ्रमण आइतबार सफलतापूर्वक सम्पन्न भएको छ । परराष्ट्रमन्त्री नारायण खड्काले यो भ्रमण सफल पार्न ठूलो योगदान पु-याउनुभयो । दक्षिण एसियाली मुलुक पाकिस्तान, अफगानिस्तान र भारत हुँदै शुक्रबार उहाँ नेपाल आइपुग्नुभएको हो । चीनको स्टेट काउन्सिलरसमेत रहनुभएका विदेशमन्त्री वाङ चीनको राजनीतिको केन्द्रीय शक्तिशाली जिम्मेवारीको अति सीमितभित्र पर्नुहुन्छ । राष्ट्रपति सी...

महँगीमा पेट्रोलियम सकस

भर्खरै मात्र नेपाल राष्ट्र बैङ्कले चालू आर्थिक वर्षको सात महिनाको मुलुकको आर्थिक अवस्थाबारे विवरण सार्वजनिक गरेको छ । रुसले युक्रेनमाथि गरेको आक्रमणपछि उत्पन्न विश्व अर्थतन्त्रको प्रभाव यो सात महिनाको तथ्याङ्कले समेट्दैन । दुई साताअघि रुस–युक्रेन युद्धको असर नेपाली भान्छा र उपभोक्तासम्म आइपुगेको छ । त्यसअघि सात महिनाको तथ्याङ्कले नै नेपाली अर्थतन्त्रको तस्बिरलाई गम्भीर बनाउँछ । सरकारले केही कदम चाल्नैपर्ने...

युक्रेनविरुद्ध युद्धको अर्थतन्त्रमा असर

रुसले छिमेकी मुलुक युक्रेनमा आक्रमण गरेपछि विश्वभर त्यसको असर परेको छ । युद्ध आफँैमा अमानवीय हो । विश्वका दुईवटा महायुद्ध भोगिसकेको मानव संसार शान्ति चाहन्छ तर युद्धले संसार छोडेको छैन । गएको बिहीबार रुसले युक्रेनको हवाई अड्डा, सैनिक मुख्यालयलगायत स्थानमा हमला गरेपछि विश्वबजारमा कच्चा तेलको भाउ एक सय डलरभन्दा माथि पुगेको छ । त्यसै पनि कोरोना महामारीले थिलथिलो बनाएको अर्थतन्त्रमा कच्चा तेलको भाउ माथि चढ्दा...

ब्याजदर वृद्धिको असर

अर्थतन्त्र निर्माणका लागि लगानी नै प्रमुख माध्यम हो । लगानी सहज हुन सक्दा अर्थतन्त्रले गति लिन्छ । लगानी बढ्दै जाँदा अर्थतन्त्रको आकार ठूलो हुँदै जान्छ । नयाँनयाँ रोजगारी सिर्जना हुँदै जान्छ । उत्पादन बढाउँछ । उत्पादन वृद्धिले बजार सन्तुलन बनाउन सहयोग पु-याउँछ । उपभोक्ताले सहज मोलमा आफ्ना आवश्यकताका वस्तु तथा सेवा उपभोग गर्न पाउँछन् ।

महँगी नियन्त्रणमा चुनौती

मुलुक फेरि कोरोनाको नयाँ लहरमा प्रवेश गरेको छ । दिनमै हजारौँ हजार कोरोना सङ्क्रमित बढिरहेका छन् । विद्यालय माघ १५ सम्म बिदा भएका छन् । त्यसपछि पनि भौतिक कक्षाको तत्कालै छेकछन्द नदेखेका विद्यालयले त्यसअघि नै विकल्पतिर जान थालेका छन् । सुविधासम्पन्न ठाउँमा त अब विद्यालय घरबाटै चल्नेछन् । बाँकी विद्यालय र विद्यार्थीको अध्ययन अवरुद्ध हुने नै छ । असमान प्रविधिको पहुँचले समान शैक्षिक उपलब्धि खोज्न सकिन्न । कतिपय विश्वविद्यालयका...

अर्थतन्त्रको कठोर मार्ग

नेपाली अर्थतन्त्र अहिले असजिलोको चौबाटोमा छ । चुनौती बग्रेल्ती छन् । आयात बढेर उरुङ लागेको छ । निर्यात सुकेको छ । गत आर्थिक वर्षमा १३ खर्ब ८३ अर्ब रुपियाँको आयात हुँदा एक खर्ब २५ अर्ब रुपियाँको मात्र निर्यात हुन सक्यो । बढ्दो आयातले भुक्तानी असन्तुलन बढाएको छ । अब सात महिनालाई वस्तु आयात गर्न सक्ने मात्र विदेशी मुद्रा छ । विदेशी मुद्राको अभाव बढेको छ । पर्यटन खस्किएपछि त्यस क्षेत्रबाट विदेशी मुद्रा त घट्यो नै, साथसाथै...

अर्थतन्त्रको कमजोर तस्बिर

चालू आर्थिक वर्षको पहिलो चार महिनाको अर्थतन्त्रका मूलभूत परिसूचक भर्खरै सार्वजनिक भएका छन् । नेपाल राष्ट्र बैङ्कले सार्वजनिक गरेको मुलुकको वर्तमान अवस्थाबारे यी ताजा परिसूचकको विश्लेषण वाञ्छनीय छ । देशमा महँगीको अवस्था, अन्तर्राष्ट्रिय व्यापार, लगानी, विपे्रषणका अवस्थाको विश्लेषण त महìवपूर्ण हुने नै भए । त्यसका साथसाथै सरकारी खर्च र खासगरी पुँजीगत खर्चको विश्लेषण अझ जरुरी छ । मुुलुकमा लगानी, रोजगारी, उत्पादन,...

अर्थतन्त्र फेरि जोखिमतिर

विश्व अर्थतन्त्र फेरि जटिल मोडमा पुग्ने देखिएको छ । झन्डै दुई वर्षअघि चीनको वुहानबाट निस्किएको कोरोना (कोभिड–१९)ले विश्व अर्थतन्त्रलाई थला पारेको थियो । यात्रा प्रतिबन्ध, बन्दाबन्दीलगायतले विश्व अर्थतन्त्रका सबैजसो आयामलाई प्रभाव पा¥यो । अति कम विकसित मुलुक नेपाल पनि त्यसबाट पर बस्न सकेन । अर्थतन्त्र ऋणात्मकसम्म बन्न पुग्यो । खोपको अन्वेषण, विकास र प्रयोगले बिस्तारै यो एक वर्षमा विश्व अर्थतन्त्र उक्सन थालेको...

दलहरूको खर्च व्यवस्थापन

देशका प्रमुख राजनीतिक दलहरू हिजोआज केन्द्रीय महाधिवेशनको चटारोमा छन् । संवैधानिक व्यवस्थाअनुसार निर्धारित समयमा महाधिवेशन सम्पन्न हुन सकेनन् भने समस्या छ । राष्ट्रिय सभाको निर्वाचन पनि नजिक आउँदै छ । कतिपय स्थानमा उपनिर्वाचन पनि गर्नुपर्ने हुनसक्छ ।