न्यून पुँजीगत खर्चको जोखिम

चालू आर्थिक वर्षको पहिलो छ महिना पूरा भएको छ । कोरोना भाइरस (कोभिड –१९) ले एक वर्षमा विश्व अर्थतन्त्रलाई थिलथिलो बनायो । गत वर्षको चैत ११ गतेदेखिको चार महिना लगभग बन्दाबन्दीमै नेपाली जनजीवन पिरोलियो । त्यसपछि पनि आंशिक बन्दाबन्दी हुँदै यताका महिना अर्थतन्त्र सहज दिशातिर जाने यत्न गरिरहेको छ । छ महिनाका तथ्याङ्कहरूले पछिल्ला दिन तुलनात्मक रूपमा सहज हुँदै गएको देखाएका छन् । शैक्षिक, यातायात र आन्तरिक पर्यटनको...

उखुको नुनिलो स्वाद

विद्यालय तहकै पाठ्यपुस्तकमा नेपालका नगदे बालीका बारेमा अध्ययन अध्यापन हुन्छ । किसानले उत्पादन गरेको वस्तु हाताहाती पैसामा बेच्नुलाई सरल भाषामा नगदे बालीका रूपमा लिइन्छ भन्ने पढिएको हो । तर हाम्रो अवस्था भने असाध्य फरक रहेछ । उखु किसान आफूले श्रम, पसिना खर्चेर उत्पादन गरेर उखु चिनी कारखानाहरूलाई उधारोमा दिन बाध्य हुँदै आएका छन् । चिनी उद्योगीबाट समयमा पैसा त पाउँदैनन् नै, पैसा पाउनका लागि आन्दोलन गर्नुपर्छ । तराई...

तरलता व्यवस्थापन

देशका बैङ्क तथा वित्तीय संस्थाहरूसित यतिबेला लगानीयोग्य पुँजीको अभाव छैन । बरु अधिक तरलताले बैङ्क तथा वित्तीय संस्थाहरू समस्यामा पर्न थालेका छन् । नेपाल राष्ट्र बैङ्कले गत सातामात्र मौद्रिक बजारबाट ५० अर्ब रुपियाँ तरलता प्रशोचन गरेको छ । त्यतिले मात्र तरलताको व्यवस्थापन हुन सकेको छैन । अहिले पनि बैङ्क तथा वित्तीय संस्थाहरूसित एक खर्ब ९० अर्ब रुपियाँ हाराहारी अधिक तरलता रहेको छ । अर्थतन्त्रमा किन तरलता थुप्रिएको...

जोशसँगै लगानीकर्तामा होश जरुरी

धितोपत्र बजारलाई चलनचल्तीमा सेयर बजारका रूपमा चिनिन्छ । पुँजीको कारोबार हुने बजार हो यो । केही महिनादेखि नेपालीको पुँजी बजार प्रतिनिधित्व गर्ने सेयर बजार बुलिस ट्रेन्डतिर निरन्तरजस्तै अग्रसर भएको छ । गत बिहीबार छ अर्ब ११ करोड ६७ लाख ३० हजार रुपियाँको कारोबार भयो । आइतबार छ अर्ब ९० करोड ६७ लाखको कारोबार भई नेप्से चार अङ्क भन्दा बढीले बढ्यो । नेप्सेले तीन दशकको इतिहासमै नयाँ कीर्तिमान कायम गर्दैछ । २०७६ फागुन...

अमेरिकी निर्वाचनपछिको विश्वअर्थतन्त्र

विश्वले अहिले संयुक्त राज्य अमेरिकाको निर्वाचनलाई हेरिरहेको छ । कोरोना भाइरस (कोभिड–१९) ले विश्व अर्थतन्त्रलाई असाध्य नाजुक अवस्थामा पु¥याएको बेलो यो निर्वाचन हुँदैछ । मङ्गलबार हुने निर्वाचनपछि विश्व अर्थतन्त्रको दिशा र दशामा हुनेसक्ने परिवर्तनका लागि पनि त्यहाँको निर्वाचनप्रति ठूलो चासो छ । मत सर्वेक्षणहरूले राष्ट्रपति डोनाल्ड ट्रम्पलाई डेमोक्रेटिक उम्मेदवार जो बाइडेनले चुनौती दिने देखिएको छ । सर्वेक्षणले...

दशैँअघिको अर्थतान्त्रिक सङ्केत

दशैँअगाडि सबै नेपालीको आशाको उरुङ हुन्छ । उदयपुरमा किसानले नजिकैको हाटबजारमा बेच्न लगेका खसी–बोका यो वर्ष सधैँजस्तो बिकेनन् । बिक्री भएका खसी–बोकाको पनि अघिल्लो वर्षजस्तो भाउ आएन । चितवनका मालभोग केरा बोटमै कुहिँदै छन् । तिनले बजार पाउने छाँट छैन । काठमाडौँ उपत्यकावरपरका धेरै ठाउँबाट राजधानीमा खसी–बोका लगेर बेचौँला र दशैँको किनमेल गरेर आङ ढाकौँला भन्ने किसानहरूको मन मरेकोे छ । उता, पोखरामा लेकाली च्याङ्ग्रा–भेडाको...

साना उद्यमको प्रवद्र्धन

संसारभर कोरोना भाइरस (कोभिड–१९)ले जीवन र जीविकामा सबैभन्दा बढी प्रभाव पारिरहेको छ । नेपालमा पनि सङ्क्रमितको सङ्ख्या ८० हजारबाट उकालो लाग्दै एक लाख पुग्ने बाटोमा छ । जीवनको जोखिमसँगै संसारभर अर्थतन्त्र ओरालो लाग्न थालेको छ । बेरोजगार हुनेको सङ्ख्या विश्वव्यापी बढ्दै छ । साना तथा मझौला उद्यम कोरोनाले अझ बढी प्रभावित छन् । यस्ता स्वदेशी उद्यमलाई संरक्षण र प्रवद्र्धन नगर्ने हो भने आगामी दिन अझ दुरुह बन्नेछ । साना तथा...

कोरोनासँगै अर्थतन्त्रको रथ

नेपाललाई आगामी दुई वर्षभित्र (२०२२) मा विकासशील मुुलुकको श्रेणीमा लैजाने लक्ष्य छ । र, एक दशकपछि (२०२०) मा मध्यम आय भएको मुलुक बनाउने लक्ष्यभेदनसमेत गर्नु छ । यी दुवै लक्ष्य नेपालीलाई २१औँ शताब्दीमा न्यूनतम मापदण्डमा जीवनयापन गर्न सक्ने बनाउनु हो । त्यसका लागि वार्षिक आठ÷नौ प्रतिशतको आर्थिक वृद्धिदर आवश्यक पर्छ । तर, संसारलाई नै सखाप पार्नेगरी कोरोना भाइरस (कोभिड–१९) को चुनौती आइप¥यो । यो चुनौतीले अर्थतन्त्रलाई गम्भीर...

धानले पाएको धोका

नेपालले आगामी पाँच वर्षमा धानमा आत्मनिर्भर बन्ने लक्ष्य लिएको छ । यो लक्ष्य पूरा गर्नका लागि चालु आर्थिक वर्ष महŒवपूर्ण आधार वर्ष हुन सक्ने थियो । नेपालमा १३ लाख ७१ हजार हेक्टरमा मात्र धान खेती लगाउन सम्भव छ, यसपटक १३ लाख ४९ हजार हेक्टर जमिनमा धान खेती लगाइयो, लगभग ९८ प्रतिशत खेतमा धान । सम्बद्ध अधिकारीहरूको दाबीअनुसार यस्तो विगतमा भएको थिएन । गत आर्थिक वर्षमा १२ लाख ९५ हजार हेक्टरमा मात्र धान लगाउन सम्भव भएको थियो ।...