साइबर सुरक्षा र मानव अधिकार

सूचना तथा सञ्चार प्रविधि (आईसीटी) मानव सभ्यताको बहुआयामिक विकासको अभिन्न अङ्ग भइसकेको छ । आईसीटीको विकासले मानव जीवनका हरेक क्षेत्रमा प्रभाव पारेको छ । श्रम, शिक्षा, सूचना र मनोरञ्जनका क्षेत्र मात्र नभई सामरिक सुरक्षालगायतका संवेदनशील पक्षमा समेत आईसीटीको भूमिका बढ्दो छ । आईसीटीको विकासले आविष्कार गरेको इन्टरनेट हाम्रो परिवारको एक सदस्यजस्तै भइसकेको छ । त्यसैले इन्टरनेटलाई मानिसको प्रत्येक क्रियाकलापसँग जोडिने...

जनहितकै लागि जनगणना

सन् १९११ बाट नेपालमा राष्ट्रिय जनगणना लिन सुरु गरिएको हो । हरेक दस वर्षको अन्तरालमा लिइने यो गणना अहिले सन् २०२१ का लागि ‘मेरो गणना, मेरो सहभागिता’ मूल नारासहित मुलुकभर राष्ट्रिय जनगणना–२०७८ को महोत्सव चलिरहेको छ र यो १२औँ राष्ट्रिय जनगणना हो । कोभिड–१९ को महामारीले निम्त्याएको अवरोधका बीच पनि गत भदौ ३० देखि असोज १८ सम्म पहिलो चरणको घर तथा घरपरिवार सूचीकरण कार्य सफलतापूर्ण सम्पन्न भएको केन्द्रीय तथ्याङ्क विभागले...

डेङ्गुका लक्षण तथा बच्ने उपाय

डेङ्गु दोस्रो विश्वयुद्धको समयदेखि विश्वव्यापी रूपमा समस्या बनेको हो । हाल यो रोग विश्वका एक सय १० देशमा व्याप्त छ । प्रत्येक वर्ष यो रोगका कारण पाँच करोडभन्दा बढी मानिस बिरामी पर्ने गरेका छन् । जसमध्ये करिब १० देखि २० हजार मानिसको मृत्युसमेत हुने गरेको छ । डेङ्गुको महामारीका बारेमा सन् १७७५ मा लिखित तथ्य भेटिएको थियो । यो रोग भाइरसका कारण लाग्ने र लामखुट्टेका कारणले सर्ने गरेको तथ्य बीसौँ शताब्दीमै पत्ता लागेको...

राजनीतिक प्रतिबद्धताको पर्खाइमा शैक्षिक क्षेत्र

मुलुकमा अनेकौँ राजनीतिक परिवर्तन भए तर आमनागरिकले चाहेजस्तो आर्थिक र सामाजिक परिवर्तन भने हुन सकेन । राज्यको समृद्धि र विकासका लागि राजनीतिक परिवर्तनसँगै सामाजिक र आर्थिक परिवर्तन हुनु पनि जरुरी छ । त्यस्तो परिवर्तन शिक्षाको माध्यमबाट मात्र सम्भव हुन्छ । संसारमा जति पनि परिवर्तन भए, ती सबै परिवर्तनमा शिक्षाको कुनै न कुनै योगदान रहेको कुरामा दुईमत छैन । शिक्षा राज्यको विकास र समृद्धिको आधार हो । गुणस्तरीय शिक्षाबिना...

आफ्नै देशमा इलम भइदिए

पैसा कमाउनकै लागि दुई वर्षका दूधेबालकलाई छोडेर विदेश हिँडेका दम्पतीहरू छोराको सम्झनामा बेलाबेलामा भिडियो कलमै भक्कानिन्छन् । यता बूढा हजुरबुवा, हजुरआमालाई बालकको स्याहारसुसार गर्न सकस भइरहेको हुन्छ । दुई वर्ष पूरा हुँदा नहुँदै उनलाई स्कुल भर्ना गरिन्छ । बालकमा कसैले भनेको नसुन्ने साह्रै जिद्दी स्वभाव देखिएको छ । उनलाई फकाउन बिहानै उनका हजुरबुवा पसल गएर कहिले चिजबल त कहिले कुरकुरे किनेर ल्याउँछन् । एक भर्खरै...