पानीले फेरेको धुलिखेल

मानिसको स्वस्थ जीवनका लागि स्वच्छ पिउनेपानी, स्वच्छ वायु र पोषणयुक्त भोजन अनिवार्य हुन्छन् । यसको अभावमा गुणस्तरीय रहनसहन सम्भव हुँदैन । त्यसैले सन् २०१५ मा नेपालले जारी गरेको संविधानले स्वच्छ पिउनेपानी तथा सरसफाइलाई नागरिकको आधारभूत आवश्यकता हो भन्ने स्पष्ट उल्लेख गरेको छ । यिनै कुराहरू मध्यनजर गर्दै नेपाल सरकारको आवधिक योजना (सन् २०१९–२०२४) ले सबै नेपाली नागरिकलाई स्वच्छ पिउनेपानीको आपूर्ति तथा पहुँचमा जोडिदिएको...

खाद्य सुरक्षा र खाद्यजनित रोग

षित/प्रदूषित भोजनका कारणले सिर्जना भएको स्वास्थ्य प्रतिकूलतालाई खाद्यजनित रोग भनिन्छ । विषाणुयुक्त खाद्य पदार्थलाई सङ्क्रमित खाद्य भनिन्छ, जसलाई भोजन गरियो भने शरीरलाई पनि सङ्क्रमित गर्छ भने जीवाणुद्वारा निर्मित विषका कारण पनि खाद्य पदार्थ विषाक्त हुन्छ । कीटाणु लामो समयसम्म नबाँचे पनि त्यसले बनाएको विषाक्तताले असर गरिरहन्छ । प्राकृतिक रूपमा विषाक्तता हुने सम्भावना धेरै कम हुन्छ । तर, त्योभन्दा बढी रोगजनक...

ढुङ्गाले जोगाएको इतिहास

त्यतिबेला अर्खौले खाम्तेल थुमअन्तर्गत पथ्र्यो । खाम्तेलका सान्ने र जगरेभीर (साप्सुखोलाछेउ) मा बसोवास गर्ने सेनेम्छा राईका पुर्खाले खाम्तेल थुममा शासन गर्थे । खाम्तेल थुमका किराती राजाहरूले आफ्ना नियमित सेनालाई धनुकाँड विद्या प्राथमिकतासाथ सिकाउँथे । त्यतिबेला धनुकाँड प्रमुख हतियारका रूपमा मानिन्थ्यो । किराती राजाहरूले आफ्ना नियमित सेनालाई खाम्तेल थुमका विभिन्न ठाउँमा सैन्य अभ्यास गराउँदा धनुकाँडलाई...

सहज आपूर्ति र भण्डारण (सम्पादकीय)

कोभिड–१९ सङ्क्रमण बढेपछि राजधानी उपत्यकाका तीन वटै जिल्लामा वैशाख १६ गतेदेखि निषेधाज्ञा लागू गरिएको छ । आवश्यकताका आधारमा थप एक साता निषेधाज्ञा जारी गर्न सक्ने अधिकार मन्त्रिपरिषद् बैठकले सम्बन्धित जिल्ला प्रशासन कार्यालयलाई दिएको छ । यस अवधिमा सार्वजनिक आवागमन, बजार सञ्चालन तथा अत्यावश्यक बाहेकका वस्तु तथा सेवाको आपूर्ति र सञ्चालनमा निषेध आदेश गरिएको छ । स्थानीय प्रशासन ऐन २०१८ अनुसार अन्य जिल्ला तथा क्षेत्रमा...

कोरोना कहरमा श्रमिकका व्यथा

भोलि मे १ तारिख अर्थात् अन्तर्राष्ट्रिय श्रमिक दिवस । श्रमिकको हक, हित र एकतामा जोड दिने यस दिवसको महìव विशिष्ट रहेकामा शङ्का छैन तर यो दिवस औपचारिकतामै खुम्चिन थालेको, ‘कर्मकाण्डी’ भएको जस्ता आलोचना पनि ध्यातव्य रहेका छन् । पोहोर सालजस्तै यसपालि पनि कोरोनाको कहरले गर्दा अन्तर्राष्ट्रिय श्रमिक दिवस धुमधामसाथ मनाउने अवस्था रहेन । १३२ औंँ अन्तर्राष्ट्रिय श्रमिक दिवस मनाइँदाको परिपे्रक्ष्यमा पनि श्रमिकका शोषण,...