सहमति खोला (कथा)

चौतारो छ । चौतारामाथि मध्याह्नको घाम उद्दिग्न मुद्रामा टोलाइरहेको छ । र, बिस्तारै पश्चिमी कुनातिर घामका निर्दिष्ट पदचिह्नहरू सोझिँदै पनि छ । ‘‘यो चौतारा पनि अब त भत्किन थालेछ ।’’ थोत्रो र जीर्ण बन्दै गएको चौताराको सर्वाङ्ग नियाल्दै चन्द्रमानले भने । उनको छेउमै थिए– कटकबहादुर । केही बोलेनन् उनी । रहे चुपचाप । बरु बिंडी सल्काएर बुङ्बुङ्ती धुवाँ उडाएर चौताराको परिवृत्तलाई बिथोल्न उद्यत देखिन्थे । ‘‘गाम्लेहरू अरू...

व्यङ्ग्यले भरिएको आख्यान

जीवनको आख्यानात्मक विवरण वा वर्णन नै उपन्यास हो । जीवनका धेरै घटना र परिवेशलाई एकत्रित गरेर बोकेको हुन्छ उपन्यासले । जहाँ पात्रसँगै परिवेश बनेर देश आउँछ, परदेश आउँछ । यही क्रममा साहित्यकार गणेशप्रसाद लाठको ‘अघटित’ उपन्यास बजारमा आएको छ । उहाँको यो उपन्यासले व्यङ्ग्यमात्र गरेको छैन, हँसाउँदा हँसाउँदै रूवाएको पनि छ ।

भानुभक्तीय रामायण : यस्तो छ छन्द र अलङ्कार

बाजे श्रीकृष्ण आचार्यले दैनिक उच्चारण गर्ने स्तोत्रहरू भुइँमा खस्न नदिई टपक–टपक टिपेर कण्ठस्थ गर्ने आदिकवि भानुभक्त आचार्य विलक्षण प्रतिभाका धनी थिए । ठिटौले उमेरमै उनले सूर्यकवच, दुर्गाकवच, चण्डी आदि स्तोत्र खर्लप्पै निलेका थिए । अमरकोश र कौमुदी त यिनको जिब्रोमा छ्याप्छ्याप्ती भिजिसकेको थियो ।

भानुभक्तीय रामायण : दृष्टिविहीनलाई पनि

राष्ट्रिय, भाषिक, साहित्यिक, साँस्कृतिक सबै दृष्टिले भानुभक्त आचार्यको रामायणको नेपालमा ठूलो महŒव छ । विक्रम संवत् २००६ सालमै दार्जिलिङको चौरस्तामा उनको सालिक खडा गरिनु नेपालबाहिर पनि नेपाली जातिका लागि उनको महŒवको द्योतक थियो । त्यहाँ रहेको उनको सालिकमुनि ‘नेपाली जातीय कवि’ लेखिएको छ । नेपालमा राणा शासन हटेपछि शिक्षाको प्रसार बढ्यो र उनका विषयमा थप अध्ययन अनुसन्धान हुनु स्वाभाविक भयो । उनकाबारेमा दर्जनौँ किताब...

‘ट्रेजेडी किङ’ दिलीपकुमार

दिलीपकुमार, भारतमा ‘ट्रेजेडी किङ’को दर्जा पाएका एक ख्यातिप्राप्त अभिनेता अर्थात् भावुक अभिनयका लागि प्रसिद्ध व्यक्तित्व । करिब ५५ वर्ष उहाँले अभिनयमै सक्रिय जीवन बिताउनुभयो । उहाँको अभिनय यात्रा भने सन् १९४४ नोभेम्बर २९ तारिखको दिन प्रदर्शनमा आएको ‘ज्वारभाटा’ (हिन्दी) चलचित्रबाट सुरु भयो । यो यात्रा सन् १९८९ अप्रिल १० मा प्रदर्शित ‘किला’सम्म रह्यो । उहाँले कुल ६५ वटा हिन्दी चलचित्रमा अभिनय गर्नुभयो । उहाँको ‘सगीना...