भीर चढ्ने महोत्सवको मजा

नेपाली पर्यटन क्षेत्रमा सहासिक खेलको रूपमा स्थापित भीर चढ्ने शब्द प्रचलनमा छ । यसलाई गाउँ घरतिर पहारो, पहाड, चुली, धुरी भनिन्छ । यो शब्द नेपालीमा चट्टान, भीर, पहरो, पहाड आदि नामले रूपान्तरण गरिए पनि खेलको व्यावहारिक पक्षलाई सम्बोधन गर्दा ‘भीर चढ्ने’ भन्ने शब्द बढी उपयुक्त हुन्छ ।यही २०७८ साल पुस ९ देखि ११ सम्म (तीन दिन) गण्डकी अल्पाइन क्लबको आयोजनामा नेपालमा पहिलो पटक भीर चढ्ने प्रतियोगिता आयोजना गरियो । प्रतियोगितामा...

नेपालमा सिमसार संरक्षण

सन् १९६० देखि नै विश्वका संरक्षण अभियानमा संलग्न विभिन्न गैरसरकारी सङ्घ संस्थाहरूले सिमसार र यसको स्रोतहरूको संरक्षणका लागि आवाज उठाउँदै आएका थिए । सन् १९७१ मा सिमसार संरक्षणका अभियन्ताहरू सिमसार संरक्षणसम्बन्धी विश्व सम्मेलन इरानी सहर रामसारमा सम्पन्न गरी सिमसार महासन्धि तयार गर्न सफल भए । यस महासन्धिको प्रत्यक्ष रूपमा संलग्नता हँुदै आएको नेपाल पहिलो सम्मेलनदेखि नै सहभागी भए पनि पक्ष राष्ट्रको रूपमा सन् १९८८...

प्रकोप र प्रकृतिको अधिकार

मानिसका लागि मानवअधिकार जस्तै प्रकृतिको पनि अधिकार हुन्छ भन्ने कुरा सुन्दा धेरै जनालाई अचम्म लाग्न सक्छ । हो, प्रकृतिको पनि अधिकार हुन्छ । प्रकृति भन्नाले हाम्रो वातावरणमा विद्यमान प्रमुख पक्षहरू जल, जमिन, वनस्पति, प्राणी, जलचर, थलचर र हावा हुन् । विस्तृत अर्थमा प्रकृति भन्नाले सूर्य, हावा, पानी, माटो जमिन, नदी–नाला, पहाड, पर्वत, हिमाललगायतका निर्जीव वस्तु र रुख–विरुवा, झारपात वा वनजङ्गल, जीवजन्तु वा पशुपन्छीलगायतका...

१९९ बुँदाले सिर्जित बहस

नेपाल सरकारका अर्थमन्त्री विष्णुप्रसाद पौडेलबाट प्रस्तुत आ.व. २०७८।७९ को बजेट वक्तव्यमा खानीजन्य ढुङ्गा, गिट्टी, बालुवालाई निर्यात गरी व्यापार घाटा न्यूनीकरण गर्ने बुँदा १९९ ले नेपाली सरोकारवालाहरूलाई तरङ््गित बनाएको छ । चर्चा हेर्दा विगत तीन दशकयता वातावरणीय चेतना उल्लेखनीय स्तरमा वृद्धि भएको छ । नेपाली समुदायमा वातावरणप्रतिको योे संवेदशीलता सकारात्मक पक्ष हो । यतिखेरको चर्चाले अब सरकारले कुनै पनि कार्यक्रमहरू...

अबको पर्यटन

फ्रन्सेली पर्वतारोहण दलले सर्वप्रथम १९५० जुन ३ मा अन्नपूर्ण प्रथम हिमालको सफल आरोहण गरेपछि नेपाल विश्व बजारमा पर्वतारोहणका लागि बढी चर्चित भयो । यसपछि नेपालमा उल्लेखनीय मात्रामा पर्यटक भित्रिन थालेको पाइन्छ । सन् १९६२ नेपालमा छ हजारको हाराहारीमा पर्यटक आएको बताइन्छ । त्यसपछिको छ दशकको अवधिमा यो सङ्ख्या दुई सय गुणाले वृद्धि भयो । सन् २०१९ मा मात्र १२ लाख पर्यटक नेपाल भित्रिएको तथ्याङ्क छ । यद्यपि, सन् २०२० मा...

आफ्नै लागि सिमसार संरक्षण

सिमसार विभिन्न स्वरूपमा जताततै छन् । साधारणतया मनसुनताकाको बाढी होस् वा स्थायीरूपका समुद्र तटीय क्षेत्र– सबै सिमसार हो । तर सर्वमान्य परिभाषाअनुसार सिमसार पानीले ओगटेको क्षेत्रलाई भनिन्छ जुन विभिन्न आकार तथा प्रवृत्तिका छन् । रामसार महासन्धिले विश्वमा ४१ किसिमका सिमसार छन् भनी वर्गीकरण गरेको छ । उदाहरणका लागि धाप, दह, कुवा, कुण्ड, पोखरी, ताल, नदी, नदी तटीय क्षेत्र, धान खेत, जलाशय, माछापोखरी, समुद्र किनार क्षेत्रलगायतका...

गण्डकी प्रदेशको पर्यटन

सन् १९५० जुन ३ तारिखमा विश्वका आठ हजार मिटरभन्दा अग्ला १४ हिमाली चुचुरामध्ये एक अन्नपूर्ण हिमाल फ्रान्सेली नागरिक माउरिस हरजोकको टोलीले सफल आरोहणपश्चात् गण्डकी क्षेत्र विश्वबजारमा चर्चित भयो । अमेरिकाको ‘न्युयोर्क टाइम्स’ले माउरिस हरजोकद्वारा लिखित अन्नपूर्ण भन्ने किताब प्रकाशन गरेको थियो । यो किताब एक करोड १० लाख प्रति बिक्री भई सन् १९७० को दशकमा सो प्रकाशनको सर्वाधिक बिक्री सूचीमा प¥यो । अन्नपूर्ण भन्ने...

धौलागिरि हिमालमा कीर्तिमान

विश्व पर्यटन बजारमा नेपाल पर्वतारोहण र पदयात्राका लागि प्रख्यात छ । यसका दुई कारण छन्– विश्वका आठ हजार मिटरभन्दा अग्ला १४ हिमचुचुरा नेपालमै हुनु र विश्वका धेरै मानिस यिनै चुचुरोको स्थलगत भ्रमण गरी यिनलाई नजिकबाट नियाल्ने रुचि राख्नु । एकथरी मानिस विश्वका जोखिमपूर्ण यात्रा गर्न रुचाउँछन् र पर्वतारोहणका लागि नेपालमा आउने गर्दछन् । नेपाल पर्वतारोहणका लागि उपयुक्त गन्तव्य मात्र नभएर यस क्षेत्रका दक्ष जनशक्ति...