‘गोइचो’ पीडित ‘मोम्चो’का कथा

पत्रकार वसन्त पराजुलीको विसं २०७६ मा प्रकाशित ‘कुमाता’ कथासङ्ग्रहले निकै चर्चा–परिचर्चा दिलायो र चलिआएको मान्यता विपरीतको शीर्षकले उहाँलाई स्पष्टीकरणको कठघरामा उभ्याउने काम पनि ग¥यो । यद्यपि, छोटो समयमै तेस्रो संस्करण प्रकाशित हुन सफल ‘कुमाता’पछि उहाँ ‘मोम्चो’ कथासङ्ग्रह लिएर नेपाली साहित्यमा सफल कथाकारका रूपमा स्थापित हुनुभएको छ । कोरोना सङ्क्रमणका कारण बन्दाबन्दीको समयमा घरबाहिर ननिस्किरहेको बेला कथा...

चिनियाँ साहित्यका साधक

नेपालबारे चिनियाँ भाषामा लेखिएका पुस्तकको सङ्ख्या अति कम छ । प्रायः पर्यटकका लागि लेखिएका सामान्य परिचय र नेपालको भूगोल, इतिहाससम्बन्धी जानकारी दिने पुस्तक मात्र छन् । नेपाललाई माया गर्ने केही साहित्यकारले दुई÷चारवटा नेपाली साहित्यिक कृतिको चिनियाँ भाषामा अनुवाद पनि गरेका छन् ।

अमेरिकामा बिहे गर्ने उमेर

संसारलाई कानुनी राज्य, प्रजातन्त्र र मानवाधिकारको पाठ पढाउँदै आएको अमेरिकामा बालविवाहको प्रचलन छ भन्दा धेरै मान्छेलाई अपत्यारिलो र आश्चर्य लाग्न सक्छ तर माइक र मेलिसाको विवाहबाट यसको पुष्टि हुन्छ । उनीहरू दुवै १६ वर्षका भए । दुई वर्षअघिदेखि प्रेम सम्बन्धमा रहेका यी दुवै अन्ततः वैवाहिक जीवनमा प्रवेश गरे । अमेरिकामा बालविवाह भयावह छ भन्ने कुरा प्रतिवर्ष करिब १४ हजार बालविवाह हुने गरेको तथ्याङ्कबाट पनि देखिन्छ...

मार्चका दिन

रुमा क्यालेन्डर प्रयोगमा आउँदा जम्मा ३०४ दिनको एक वर्ष मानिएको थियो । तीस दिनको छ महिना अनि चार महिना चाहिँ ३१ दिनको थियो । जाडो मौसमको दुई महिनालाई वर्षका रूपमा गन्ती नै गरिएको थिएन । रोमको पहिलो राजा रोमु लोसले ईशापूर्व करिब ७५३ तिर प्रचलनमा ल्याएको क्यालेन्डरको पहिलो महिना मार्टिएस् अर्थात् मार्च थियो । यो रोमन युद्ध देवताका रूपमा मानिने मार्सबाट नामकरण गरिएको मानिन्छ । यो महिनाको सुरुवातसँगै वसन्त ऋतु आगमन हुने...

लोकप्रिय ड्रिम क्याचर्स

राम्रो सपनाका लागि कोही भगवान् र कोही प्राकृतिक सौन्दर्यले भरिएको तस्बिरले कोठालाई सजाउँछन् । कोही विभिन्न प्रकारका उपहारले कोठालाई आकर्षक बनाउँछन् । विज्ञान र विश्वव्यापीकरणको यो जमानामा मानिसमा विभिन्न सौख र रुचि बढेको पाइन्छ । सपना हाम्रो वशमा छैन तर पनि मानिस राम्रो सपना देख्नका लागि लालायित हुन्छन् । जसका लागि मानिस विभिन्न उपाय खोजिरहेका हुन्छन् । राम्रो सपना देख्नका लागि कोठामा सजाइने एक प्रकारको कलालाई...

कुराउनी व्यवसाय चलाउँदै तीन पुस्ता

सिन्धुलीको दुधौली नगरपालिका–११, धनसरीकी सत्यदेवी पराजुली बिहान झिसमिसेमा उठेर चुलोमा लिपपोत र आगो बाल्नुहुन्छ । त्यसबेला सम्ममा उहाँका श्रीमान् तुलसी पराजुली ठुल्ठूला कराही र दूध लिएर आइसक्नुहुन्छ ।

लयमा फर्कंदै सौराहाको पर्यटन

कोरोना महामारीले लामो समयदेखि प्रभावित सौराहाको पर्यटन व्यवसाय लयमा फर्कन थालेको छ । पछिल्लो समय विदेशी पर्यटक मात्रै हैन, आन्तरिक पर्यटक पनि सौराहा आउन थालेका छन् । क्षेत्रीय होटल सङ्घ सौराहाका पूर्वअध्यक्ष सुमन घिमिरे सौराहाको व्यवसाय सामान्यतर्फ उन्मुख हुँदै गएको बताउनुभयो । “सौराहाको औसत अकुपेन्सी ४० प्रतिशतको हाराहारी हो । अहिले हामी त्यो औसत नजिक छौँ,” उहाँले भन्नुभयो । सौराहाका ११० वटा पर्यटकीय होटलमा...

लोकतान्त्रिक विचारको सान्दर्भिकता

लोकतन्त्र मानवीय चेतना र सामथ्र्यलाई निर्वाध रूपमा प्रस्फुटन गराउने अनुभूतिगम्य विषय हो । यसले मानव जीवनका अन्तर्बाह्य दुवै चैतन्य क्षितिजलाई उज्यालो प्रदान गर्दछ । मानिसको नैसर्गिक अधिकार र गुण स्वतन्त्रता हो । स्वतन्त्रता एवं लोकतन्त्रको केन्द्रीय बिन्दुका रूपमा व्यक्ति रहेको बुझ्न सकिन्छ । जसरी व्यक्तिको उन्नति, आशा एवं उद्देश्य प्राप्तिका लागि स्वतन्त्रताको सुनिश्चित प्रत्याभूतिले उसलाई सामथ्र्य प्रदान...

किसानको सम्मान गर्न कृषि गणना

केही महिनाअघि देशमा भएको राष्ट्रिय जनगणनाको प्रारम्भिक नतिजाले सबैको ध्यान आकर्षित ग-यो । जनगणनाको परिणामबारे पक्ष र विपक्षमा तर्क वितर्क गरेको देखियो । अब फेरि देशमा राष्ट्रिय पर्वका रूपमा कृषि गणना हुँदैछ । त्यसैले पहिलेको जनगणनामा देखिएका कमजोरी एवं भ्रम हटाउनलाई यो कृषि गणनाको महìव थप बढेको छ । एकातिर यसको आफ्नै महìव छ भने अर्कोतिर केही महिनाअघि भएको राष्ट्रिय जनगणनामा भएको त्रुटि हटाउन उपयुक्त समयसमेत आएको...

चरामैत्री विद्युत् प्रसारण

विद्युत्को माग दिनानुदिन बढ्दो छ र त्यसैको आपूर्तिका लागि विद्युत् उत्पादन र त्यसको प्रसारणका लागि आवश्यक संरचना पनि थपिँदै छन् । योसँगै पछिल्ला दिनमा विद्युत् प्रसारणका संरचनामा चरा ठोकिने र मर्ने क्रम पनि बढ्दै गएको छ । अमेरिकाको विद्युत् प्रसारण लाइनमा करेन्ट लागेर एक वर्षमा एक करोड १६ लाखसम्म चरा मर्ने अध्ययनले देखाएको छ । हावाबाट बिजुली निकाल्ने ‘वाइन्ड टर्बाइन’मा परेर बेलायतमा मात्र हरेक वर्ष एक लाख चरा...