आयात प्रतिस्थापनको आधार

राणाकालमा नेपालबाट भारतमा निर्यात हुने प्रमुख वस्तुमा धान, चामल, दाल, अलैँची, काठ, जुट, तेलहन, तेल आदि थिए । वि.सं. २०२०÷२१ तिर नेपालको भारतसँगको व्यापारमा व्यापार सन्तुलन नेपालको पक्षमा थियो । त्यस आर्थिक वर्षमा नेपालले भारतमा गरेको निर्यातबाट नेपालको पक्षमा व्यापार सन्तुलन तीन करोडभन्दा बढी थियो । नेपालबाट भारतमा छ करोडजतिको निर्यात हुन्थ्यो । भारतबाट आयात भने दुई करोड ८० लाखको भएको देखिन्छ । सन् १९७० को दशकसम्म...

शिक्षामा सङ्घीयताविरोधी सहमति

नेपालको संविधानले आधारभूत तथा माध्यमिक तहको शिक्षालाई स्थानीय तहको एकल अधिकारका रूपमा सुनिश्चित गरेको छ । सामुदायिक विद्यालयको पढाइ खस्कँदै गएकोमा सर्वत्र चिन्ता भइरहेका बेला शैक्षिक गुणस्तर सुधार्ने उद्देश्यले संविधानमा यस्तो व्यवस्था गरिएको हो । यसका पछाडि गुणस्तर सुधारको चिन्तन त छ नै, साथै स्थानीय तहलाई अधिकार दिएर व्यावहारिक हिसाबले सङ्घीयता कार्यान्वयनको दिशातर्फ अघि बढोस् भन्ने यसको अर्को मूल ध्येय...

कृषिमा उद्यमशीलता

कृषि क्षेत्रलाई नेपाली अर्थतन्त्रको मेरुदण्ड मानिन्छ । तथापि हाम्रो मुलुकको कृषि क्षेत्रका प्रमुख विशेषताहरूबाट अहिलेसम्म पनि ‘निर्वाहमुखी खेती प्रणाली’ हट्न सकेको छैन । यसले मुलुकका अधिकांश किसान व्यावसायिक खेती प्रणालीको पहँुचमा पुग्न सकिरहेका छैनन् भन्ने पुष्टि गर्छ । अर्कोतर्फ कुल जनसङ्ख्याको करिब दुईतिहाइभन्दा बढी जनशक्ति सक्रिय रूपमा आबद्ध रहेको यो क्षेत्रले देशको कुल गार्हस्थ्य उत्पादनमा भने एकतिहाइभन्दा...

भीर चढ्ने महोत्सवको मजा

नेपाली पर्यटन क्षेत्रमा सहासिक खेलको रूपमा स्थापित भीर चढ्ने शब्द प्रचलनमा छ । यसलाई गाउँ घरतिर पहारो, पहाड, चुली, धुरी भनिन्छ । यो शब्द नेपालीमा चट्टान, भीर, पहरो, पहाड आदि नामले रूपान्तरण गरिए पनि खेलको व्यावहारिक पक्षलाई सम्बोधन गर्दा ‘भीर चढ्ने’ भन्ने शब्द बढी उपयुक्त हुन्छ ।यही २०७८ साल पुस ९ देखि ११ सम्म (तीन दिन) गण्डकी अल्पाइन क्लबको आयोजनामा नेपालमा पहिलो पटक भीर चढ्ने प्रतियोगिता आयोजना गरियो । प्रतियोगितामा...

स्वास्थ्य क्षेत्रमा महिला नेतृत्व

स्वास्थ्य संवेदनशील क्षेत्र हो । यो क्षेत्र जटिल पनि छ । स्वास्थ्य सेवा प्रदान गर्ने स्वास्थ्यकर्मी संवेदनशील हुनुपर्छ । उपचारका क्रममा सानो त्रुटि भयो भने बिरामीको ज्यान तलमाथि हुनसक्छ । त्यसैले पनि स्वास्थ्य क्षेत्रलाई संवेदनशील मानिन्छ । स्वास्थ्य क्षेत्र अँगाल्ने मानिसमा सेवाको भावना हुनु जरुरी हुन्छ । समाजको सेवा गर्छु भनेरै स्वास्थ्य क्षेत्रमा लाग्ने हो । नेपालमा पछिल्लो समय कमाउनकै लागि स्वास्थ्य क्षेत्र...