घट्दो जनसङ्ख्याको असर

राष्ट्रिय जनगणना २०७८ को प्रारम्भिक नतिजाअनुसार नेपालको जनसङ्ख्या वृद्धिदर ८० वर्षयताकै सबभन्दा कम देखियो । अघिल्लो जनगणनाको वृद्धिदरको आधारमा मूल्याङ्कन गर्दा जनसङ्ख्या ३ करोड नाघ्ने अपेक्षा थियो तर सो सङ्ख्या पुगेन । प्रारम्भिक नतिजाअनुसार मुलुकको जनसङ्ख्या दुई करोड ९१ लाख ९२ हजार ४८० रहेको छ । कुल जनसङ्ख्या अघिल्लो गणनाको तुलनामा २६ लाख ९७ हजार ९७६ ले बढी हो । यसरी हेर्दा दस वर्षमा नेपालको जनसङ्ख्या १०.१८ प्रतिशतले...

उच्च शिक्षामा विश्वविद्यालयको सङ्ख्या

नेपालमा कति वटा विश्वविद्यालय चाहिन्छन् ? यस प्रश्नमा दुई खालका उत्तर आउने गरेको छ । पहिलो, विश्वविद्यालय जथाभावी खोल्न हुँदैन, नक्साङ्कनका आधारमा मात्र विश्वविद्यालय खोल्नुपर्छ तर नक्साङ्कनका आधार के के हुन्छन् त भन्नेमा मतैक्य छैन । दोस्रो, विश्वविद्यालय खोल्न दिनुपर्छ, यसमा कुनै बन्देज लगाउन हुँदैन । यसका पक्षधरतासँग पनि मुलुकमा कति वटा विश्वविद्यालय चाहिन्छ भन्नेमा ठोस आधार छैन ।

सुरक्षा कोषको उपयोगिता

श्रमिकलाई अप्ठेरो पर्दा सहयोग पु-याउने उद्देश्यका साथ आर्थिक कोषका रूपमा सामाजिक सुरक्षा कोषको अवधारणा अगाडि सारिएको हो । न्यूनतम वेतनबाहेक थप सुविधा उपलब्ध गराएर यस्तो सुविधा रकमलाई सञ्चय गर्दै जान सकिने र साह्रोगाह्र्रो पर्दा कोषमा जम्मा भएको रकमबाट आर्थिक सुविधा उपलब्ध गराउन सकिने हिसाबले आएको सामाजिक सुरक्षाको अवधारणालाई अन्तर्राष्ट्रिय श्रम सङ्गठन (आईएलओ)ले सन् १९५२ मा अभिसन्धि नं. १०२ बाट सामाजिक सुरक्षासम्बन्धी...

पुँजीगत खर्चको पीडा (सम्पादकीय)

चालू आर्थिक वर्षको पहिलो सात महिना बित्न लागेको छ । यो सात महिना बित्न लाग्दा पनि विनियोजित पुँजीगत खर्चको अवस्था भने असाध्य कम देखिएको छ । महालेखा नियन्त्रणको कार्यालयका अनुसार माघ १८ गतेसम्म पुँजीगत खर्च ५७ अर्ब रुपियाँ हाराहारी मात्र खर्च भएको छ ।

स्थानीय निर्वाचनको गतिशीलता

गुणात्मक र मात्रात्मक रूपमा मतदाताको सहभागिता बढी भएमा लोकतन्त्रका आधारभूत मान्यताले जीवन्तता पाउँछ । निर्वाचन आयोगले उमेर पुगेका मतदाताको नामावली दर्ता गर्न समयसीमा तोक्नुभन्दा निर्वाचन मितिभन्दा एक साताअघिसम्म दैनिक अनलाइनद्वारा मतदाता नामावली सङ्कलन गर्नु उचित हुन्छ ।