रोकियोस् गालीमा तालीकोे राजनीति

प्रतिनिधि सभाको विघटन तथा आगामी वैशाखमा निर्वाचनको मिति तय भएपछि राजनीतिक परिवृत्तमा थरिथरिका विश्लेषण चल्दैछन् । फरक हिसाबले सर्जित परिस्थितिको पक्ष र विपक्षमा एकअर्कालाई दोषारोपण गर्नमा व्यस्त रहनेहरूको लामै फेहरिस्त छ । यद्यपि विघटनको विषय सर्वोच्च अदालतमा विचाराधीनसमेत रहेकाले कुनै पनि प्रकारका भावना तथा अभिव्यक्ति त्यति शोभनीय सन्दर्भ होइन । मुद्दाको छिनोफानो नलागुन्जेल यो विषयमाथि सार्वजनिक खुसामद...

कृत्रिम प्रज्ञा, वास्तविक चुनौती

मानवीय आकाङ्क्षाका अनेकन प्रारूपमध्धे विकास साश्वत् सत्य र अनिवार्य आवश्यकतासमेत हो । मुख्यतया राजनीति र यसका नेतृत्वकर्ताबाट त्यसको प्रत्याभूति होस् भन्ने चाहना सबैको हुन्छ । यद्यपि हरेक समय र स्थानका आममानिसले समेत विकासका लागि एकल तथा सामूहिक प्रयास गर्नुपर्छ । ढुङ्गे युगबाट कृषि युगहँुदै पशुपालनको समयमा समेत सापेक्षतामा केही विकासहरू अवश्य भए । तर पछिल्लो सय वर्ष विकास र प्रगतिको गति उच्च रह्यो र मानव जीवनमा...

विकास स्वनिर्मित कि आयातित

हरेक राजनीतिक घटनाक्रम तथा परिवर्तनहरूको सबैभन्दा मुख्य अपेक्षा अनि प्रधान बहस आधुनिकता र विकासमा केन्द्रित हुन्छ । यो विश्व राजनीतिको एक अलौकिक चरित्र पनि हो । यहाँसमेत गणतन्त्रको प्राप्तिपछि अधिकतम लोककल्याणकारी राज्य निर्माणको अभ्यासमात्र सबैको बाँकी सामूहिक अभिभारा हो । संविधानले पनि सङ्घीयता, गणतन्त्र, धर्मनिरपेक्षता जस्ता राजनीतिक पक्षसँगै समाजवाद उन्मुख आधुनिक र विकसित देश निर्माणको अपेक्षा बोकेको...

प्रजातन्त्रको विकल्प परिष्कृत प्रजातन्त्र

विगत केही दिनदेखि छिटफुट सहरहरूमा देखिएको राजतन्त्रपक्षीय जुलुसको विषयमाथि सामाजिक सञ्जालमा फरक÷फरक चर्चापरिचर्चा देखिएका छन् । देशमा पुनः राजतन्त्रको अभाव र आवश्यकता महसुस भएको भनेर टीका–टिप्पणी गर्न हतार गर्नेहरूको जमघट पनि यदाकदा देखिन्छ । मानवीय चेतनाले कतिपय विषय अनि अवस्थामा फरक÷फरक दृष्टिकोण राख्नु स्वाभाविक एवम् अभिव्यक्ति स्वतन्त्रताको हकसमेत हो । शान्तिपूर्वक नारा जुलुस गर्नु संविधानप्रदत्त...

राजनीति हस्तान्तरण कि पुस्तान्तरण

अहिले अधिकांश प्रमुख राजनीतिक दलहरूमा महाधिवेशनको सघन चर्चा छ । महाधिवेशन दलको शक्ति हात पार्ने र आफूलाई दलभित्र अनि बाहिर स्थापित गर्ने औपचारिक माध्यम पनि हो । सत्तासिन नेकपा, प्रतिपक्षी नेपाली काँग्रेस, क्षेत्रीय राजनीतिलाई प्राथमिकतामा राखे

अविचलित एकता, समाजवादी आवश्यकता

गएको सङ्घीय निर्वाचनआसपास स्थायित्व र समृद्धिको नारासहित चुनावी गठबन्धन गरेका दुई प्रमुख कम्युनिस्ट पार्टीहरूबाट एकीकृत नेपाल कम्युनिस्ट पार्टी (नेकपा) अहिले सत्ता चालक छ । फरक परिस्थितिबाट आएका दलहरूबीचको एकताका कारण यसका केही कामहरू बाँकी होलान् । त्यसबखत एकाएक निर्वाचनमा तालमेलको उद्घोष गर्दा धेरैलाई अपत्यारिलो, अविश्वासी अनि आधारहीन हतारको निर्णयजस्तो लाग्थ्यो । आमसञ्चारमा नकारात्मक आसय अनि कटाक्षपले...

रहर त्यागेर कहर तोडौँ

यतिखेर हामी समस्त नेपालीजनको महान् चाड विजयादशमीको पावन तथा पुनित अवसरको समयमा छौँ । यद्यपि, विगतका वर्षहरूभन्दा यो वर्ष भिन्न परिस्थिति छ । चाडबाडमा हुने स्वाभाविक उत्साह तथा उमङ्ग फरक छ । विश्वव्यापी बनेको कोरोना महामारी र कहरका बीच कसरी अनि कहाँ चाडबाडलाई मनाउने भन्ने अत्यास नाजायज किञ्चित होइन । सरकारले समेत औपचारिक रूपमा जो जहाँ छौँ, त्यहीँ सुरक्षित हिसाबले चाडबाड मनाउन आह्वान गरेको छ । अति आवश्यकबाहेकका अतिरिक्त...

दङ्गात्मक विरोधलाई अनुनय

प्रदेश ५ को राजधानीसम्बन्धी विषयले केही दिन पहिले बुटवल तनावग्रस्त रह्यो । प्रदेश सभाको सभाकक्षभित्र त हिंस्रक राजनीतिको निकृष्ट पराकाष्ठासमेत मञ्चन भयो । विशेषगरी प्रमुख प्रतिपक्षी दलका केही सांसद आन्दोलित भए । प्रमुख प्रतिपक्षका प्रदेश सभा सचेतकबाट केही सञ्चार माध्यममा उक्त दलले सडक सङ्घर्ष गर्ने, ज्यानको आहुति दिनेसम्म भनियो । अनाहकमा एकाएक तातेको राजनीतिले अहिलेको असामान्य अवस्थामा हुनुपर्ने सामान्य...

हामीचाहिँ सुध्रनु पर्दैन ?

प्रतीक्षारत रेलसेवा सुरुवातले अघिल्लो हप्ता समाचारको वृत्तलाई तरङ्गित बनायो । आमनागरिकले उत्साही रूपमा अवलोकन गरेको देखियो । नयाँ रेलसेवा प्रधानमन्त्री ओलीको पहिलो कार्यकालको एउटा महŒवाकाङ्क्षासमेत थियो । रेल, पाइपबाट तेल, आफ्नै पानीजहाज, घर–घरमा पाइपबाट ग्या

कोरोना कहालीको गैरचिकित्सकीय सङ्कथन

बीसाँै शताब्दीको उत्तराद्र्ध तथा २१ औँ शताब्दीको प्रारम्भका दशकमा पैmलिएका क्षेत्रगत महामारीले मानव सभ्यतामाथि सामान्य चुनौती थप्ने गर्दथे । खासै अभिलेख नभए पनि यदाकदा ‘ब्ल्याक डेथ’ नामक प्रकोपबाट १४ औँ शताब्दीमा विश्व नै आक्रान्त भएको देखिन्छ । प्रथम विश्वयुद्ध समापनलगत्तै स्पेनिश फ्लू नामक हैजाको विश्वव्यापी भीमकाय सन्त्रासमाथि भने प्रशस्तै चर्चा भएको छ । त्यसको एक शताब्दीपछि अहिले कोरोना भाइरसको भय उत्कर्षमा...