कोसीमा किसानको आँसु (सम्पादकीय)

भारतको बिहार राज्यमा वि.सं. २०१० (सन् १९५३) मा आएको भीषण बाढीपछि तत्कालीन भारतीय प्रधानमन्त्री जवाहरलाल नेहरूले प्रभावित क्षेत्रको भ्रमण गर्दा ‘बिहारको दुःख’ को उपमा पाएको नेपालको कोसी नदीमा बाँध हाल्ने प्रतिबद्धता सार्वजनिक गरेका थिए । यसैको परिणामस्वरूप एक वर्षपछि वि.सं. २०११ (सन् १९५४) मा नेपाल तथा भारतबीच कोसी सम्झौतामा हस्ताक्षर भयो । यसअघि भारतले झन्डै छ वर्ष लगाएर कोसी ब्यारेज बनाउने विषयमा गहन अध्ययन गरेको...

नवउदारवादको चुनौती

नेपालको संविधानले नागरिक स्वतन्त्रता, सामाजिक–राजनीतिक सहभागिता, आर्थिक समानता र दिगो जीविका अधिकार प्रत्याभूत गरेको छ । तर, सरकार यस्ता अधिकार कार्यान्वयन गर्ने नीति र कार्यक्रम चयनमा चुकेको छ । साथै, प्रशासनिक र कार्यात्मक संयन्त्र स्थापना गर्न सकेको छैन । सार्वजनिक संस्थाहरूको जवाफदेहिता र लोकतान्त्रीकरणको मार्गमा नवीनतम उपाय र रणनीति निर्माणमा ध्यान पुगेको छैन । सरकारले अनुसरण गरेको नव–उदारवादी आर्थिक...

कानुनी प्रणालीको अन्तरसम्बन्ध

प्रणाली व्यापक अवधारणा हो । बौद्धिक जगत्देखि राजनीतिक तथा सामाजिक क्षेत्रमा प्रणालीको खुबै चर्चा हुनेगर्छ । हामीले शासन व्यवस्था र राजनीतिक व्यवस्थामा प्रणालीको विकास के कसरी गरिरहेका छौँ वा बनेका उत्कृष्ट प्रणालीलाई के कसरी विकास गरिरहेका छौँ (?) भन्ने सवाल उठ्छन् ।

कोभिडपछि समावेशी शिक्षा

शिक्षा हरेक नागरिकको मौलिक अधिकार हो । मौलिक अधिकार संरक्षणका लागि शिक्षाको सुनिश्चितता अनिवार्य सर्त हुन्छ । बालबालिकालाई आआफ्नो सिकाइ आवश्यक हुनु प्राकृतिक यथार्थता हो । यसलाई स्वाभाविक रूपमा स्वीकार गर्नु, सबैका लागि अनुकूल हुने सिकाइ पद्धति विकास गर्नु र सबै बालबालिकालाई सम्मानपूर्वक आआफ्नो सिकाइ आवश्यकताका आधारमा शैक्षिक वातावरणलाई अनुकूलन हुने गरी व्यवस्थापन गर्नुलाई समावेशी शिक्षाको आधार मानिन्छ । शुक्रबार...

बालाचतुर्दशीको महत्त्व

आज बालाचतुर्दशी पर्व । मार्गकृष्ण चतुर्दशी खासगरी अघिल्लो दिन त्रयोदशीका दिन बेलुकी शिवालयमा पितृको नाममा दीपदान गरिने, भोलिपल्ट देवालय, शिवालयमा शतबीज छर्ने प्रचलन छ । काठमाडौँको पशुपति, मृगस्थलीमा ठूलो भीड लाग्ने गर्छ । विगत दुई वर्ष कोरोनाका कारण रन्थनिएको यो क्षेत्रमा यसपालि भने रौनक हुने देखिएको छ । शास्त्रका अनुसार पशुपति क्षेत्रको मृगस्थलीमा परिभ्रमण गर्दै शतबीज छर्नाले प्रत्येक दानामा एक रति सुवर्णसरह...