शासकीय स्वरुपको बहस

प्रत्येक राष्ट्रले आफ्नो शासकीय संयन्त्रलाई प्रभावकारी र चुस्त दुरुस्त राख्नु पर्दछ । शासकीय स्वरुपको ढाँचा देशको आवश्यकता र परम्पराको जगमा निर्माण गरिएको हुन्छ । पश्चिमी देशमा विकास गरिएका संरचनामा (१) बेलायती (२) फ्रान्सेली र (३) रुसी ढाँचाको उदाहरण दिन सकिन्छ ।

जनगणनाको राजनीतिक महत्व

गणितको आविष्कार भएसँगै गणनाको सुरुवात भएको अनुमान गर्न सकिन्छ । राज्य सञ्चालनको विकासक्रममा जनगणनाको आवश्यकता महशुस भयो । नेपालमा आधिकारिक रुपमा जनगणनाको सुरुवात वि.सं. १९६८ मा भएको हो । प्रधानमन्त्री चन्द्रशम्शेर राणाले देशमा बसोबास गर्ने मान्छे कति छन् ? लाहुर जाने उमेरका जवान कति छन् भनेर यो गणना गर्न लगाएका थिए । दोस्रो जनगणना १९७७ मा भयो । सो जनगणना पनि अघिल्लो जस्तै मुडगन्ती मात्र गरियो । यस गणनाले करिया (दास)...

कोरोनाविरुद्ध नेपाल–भारत (सम्पादकीय)

कोरोना भाइरस (कोभिड–१९) को रोकथाम तथा नियन्त्रणका लागि नेपाल र भारतका अधिकारीबीच सहकार्य शुरु भएको छ । पशुपतिनगर, झापा, विराटनगर, वीरगञ्ज, भैरहवा, जमुनाह, धनगढीजस्ता व्यस्त नाकाबाट ठूलो सङ्ख्यामा नेपाली र भारतीयको आउजाउ हुने भएकाले यी क्षेत्रमा विशेष निगरानी गर्नुपर्ने आवश्यकता दुबै मुलुकका अधिकारीले महसुस गरेका छन् । कोभिड–१९ को सीमारहित प्रकोप नियन्त्रणमा विश्वकै साझा पहल आवश्यकता महसुस गरिएका बेला नेपाल–भारतजस्ता...

आचरणको कसीमा निजामती सेवा

कुनै पनि व्यक्तिमा रहेको नैतिक दृष्टिले हेरिने असल या खराब बानीबेहोरा र व्यवहार त्यो व्यक्तिको आचरण हो । ‘चरण’ शब्दमा ‘आ’ उपसर्ग जोडिएर आचरण शब्दको निर्माण हुन्छ । चरण शब्दबाट चर्नु, हिंड्नु, यात्रा गर्नु, खानु, घुम्नु, व्यवहार गर्नु, बोल्नु आदि बोध हुन्छ । असल आचरण या सदाचार भन्नाले व्यक्तिले समाजमा पालना गर्नुपर्ने व्यवहारको परिस्कृत र नैतिक दृष्टिले स्वीकार गरिएको आचार, चालचलन र चरित्र बुझिन्छ । केही सदाचारका नियमहरु...

समानताको आन्दोलनमा नेपाल

आठ मार्चलाई अन्तर्राष्ट्रिय महिला श्रमिक दिवसको रुपमा विश्वभर मनाउने गरिन्छ । त्यसैको सन्दर्भमा नेपालमा पनि उक्त दिन महिला कर्मचारीका लागि कार्यालयमा विदा दिएर, महिला अधिकार र समानताका लागि प्रतिवद्धता व्यक्त गरेर दिवस मनाइयो । महिला अधिकारकानिम्ति समर्पित दिवस, महिलाका लागि समानता, समान सहभागिता र महिलाविरुद्ध हुने सबैखाले भेदभावको अन्त्य गर्ने प्रतिवद्धता व्यक्त गरेर मनाइने यो दिवस संसारभर मनाईने सम्भवतः...