घट्दो जनसङ्ख्या वृद्धिदर (सम्पादकीय)

केन्द्रीय तथ्याङ्क विभागले जनगणनाको प्रारम्भिक तथ्याङ्क सार्वजनिक गरेको छ । राष्ट्रिय जनगणना २०७८ अनुसार नेपालको कुल जनसङ्ख्या दुई करोड ९१ लाख ९२ हजार चार सय ८० पुगेको छ । वार्षिक जनसङ्ख्या वृद्धिदर भने ०.९३ प्रतिशत छ । २०६८ को जनगणनाअनुसार कुल जनसङ्ख्या दुई करोड ६४ लाख ९४ हजार पाँच सय चार थियो । अघिल्लो जनगणनाअनुसार, वार्षिक जनसङ्ख्या वृद्धिदर १.३५ प्रतिशत थियो । पछिल्लो वृद्धिदर ८० वर्षयताकै न्यून भएको तथ्याङ्क...

स्थानीय तह निर्वाचनको अन्योल

निर्वाचन आयोगले तत्काल स्थानीय तहको निर्वाचन मिति घोषणा गर्न सरकारलाई पटक पटक ताकेता गरेपछि नेपाली राजनीतिमा नयाँ बहस सुरु भएकोे छ । मानौँ नेपाली काँग्रेस नेतृत्वको सरकार निर्वाचनबाट भाग्दैछ । जबकी संसदीय प्रजातन्त्र स्थापनाका लागि काँग्रेसले सधैँ नेतृत्वदायी भूमिका खेलेको छ । इतिहास साक्षी छ– काँग्रेस नेतृत्वले मात्रै स्वच्छ र धाँधलीरहित निर्वाचन गराएर संविधान र लोकतन्त्रको रक्षा गरेको छ । गएको मङ्गलबार मात्रै...

शहीदप्रतिको उच्च सम्मान

आजभन्दा १७५ वर्षअघि इतिहासमा एउटा यस्तो दुःखद घटना भयो जुन घटना विश्वको इतिहासमा विरलै सुन्न र देख्न पाइन्छ । वि.सं. १९०३ भाद्र ३१ गते तदनुसार १४ सेप्टेम्बर १८४६ मा जङ्गबहादुर राणालाई कोतपर्व हत्याकाण्ड गराउनुपर्ने परिस्थितिको सिर्जना ग-यो । त्यसपछि भएको भण्डारखाल र औलो पर्वले जङ्गबहादुरलाई शक्तिशाली प्रधानमन्त्री बनायो । उहाँले प्रधानमन्त्रीको पद आफ्ना भाइ र परिवारमा सीमित गराउनु भएको थियो । हाम्रो देशमा राणा...

महिला अधिकार कार्यान्वयनका चुनौती

मानवको जन्मसँगै नैसर्गिक अधिकार उजागर हुन्छन् । यस्लाई थुन्न वा छेक्न खोज्नु भनेको खोलोको बीचमा उभिएर पानीको बहाव रोक्न खोज्नु वा हत्केलाले सूर्यलाई छेक्न खोज्नुसरह हो । यसै मान्यतालाई आत्मसात् गरी महिलालाई दोस्रो दर्जामा राखिएको महसुस गरी सन् १८३० देखि महिला दासताविरुद्ध विश्वव्यापी आन्दोलन सुरु भएको पाइन्छ । विशेषगरी औद्योगिक क्रान्तिपछि महिलाको आर्थिक अधिकारको खोजी हुन थालेको हो ।

वैदेशिक रोजगारीका आयाम

अन्तर्राष्ट्रिय श्रम सङ्गठनको पछिल्लो तथ्याङ्कअनुसार विश्वभर झन्डै १६ करोड ९० लाख कामदार वैदेशिक रोजगारीमा छन् । त्यसमध्ये ५८.५ प्रतिशत अर्थात् नौ करोड ८९ लाख पुरुष कामदार छन् भने ४१.५ प्रतिशत अर्थात् सात करोड एक लाख महिला कामदार छन् । वैदेशिक रोजगारीमा रहेका विश्वका कुल कामदारमध्ये ६७.४ प्रतिशत उच्च आय भएका देशमा कार्यरत छन् भने १९.५ प्रतिशत उच्च–मध्यम आय भएका देशमा र ९.५ प्रतिशत न्यून–मध्यम आय भएका देशमा कार्यरत...