भारतको तनावपूर्ण छिमेकी सम्बन्ध

विश्व कोरोनाविरुद्धको साझा युद्धमा छ । मानवताविरुद्धको यो युद्ध परास्त गर्ने लक्ष्य लिएका दुई एसियाली शक्ति भने यही बेला रणनीतिक र सामरिक युद्धउन्मुख देखिँदैछन् । भारत र चीनबीच लद्दाखदेखि अरुणाञ्जल प्रदेशसम्मको ३४८८ किलोमिटर लामो हिमाली सीमामा विवाद छ । दुई ठूला छिमेकीबीच सीमामा सामरिक द्वन्द्व चलिरहेका बेला नेपाल र भारतबीच पनि सीमा मुद्दा बहसको निर्णायक मोडतर्फ प्रवेश गरेको छ । नेपालले ऐतिहासिक निर्णय गरी...

नयाँ नक्सा र नयाँ जिम्मेवारी

भारतका प्रधानमन्त्री नरेन्द्र मोदीले आफ्नो प्रधानमन्त्रीत्वकालको पहिलो चरणमा ( सन् २०१७ तिर ) भारतमै आयोजित एक सार्वजनिक कार्यक्रममा छिमेकीहरूसँगको सम्बन्धबारे चर्चा गर्दै ‘‘हमें जमिनकि भुख नहीं’’ (हामीलाई जमिनको भोक छैन ) भन्नुभएको थियो तर भारतको विगत र वर्तमानले उहाँको त्यो भनाइलाई पुष्टि नगर्ने मात्र होइन, गलत सावित गरिदिन्छ । किनकि छिमेकी मुलुकहरूसँग भारतको किचलोको लामो सिलसिला जमिन र जलसँगै जोडिएको छ ।...

नेपाली पहिचान बोक्ने ‘नेपाली मन’हरू

जन्मेको स्थान मातृभूमिको सेवा गर्न मन कसलाई पो हुँदैन र ? माटो र मुटुको माया कतिसम्म हँुदोरहेछ भन्ने उदाहरण नेपाली मूलका बर्मेली साहित्यकार लक्ष्मण न्यौपाने २०१८ मा नेपाल आउँदा विमानस्थलमा ओर्लिनेबित्तिकै जमिनमा लम्पसार परेर गगल्चिँदै भावविह्वल देखिए । नेपालबाहिर रहँदैमा नेपालीत्व छोड्न सकिँदैन र चाहेर पनि आफू र आफ्ना पूर्वज जन्मेको माटोको माया छाड्न सकिँदैन भन्ने उदाहरण हुन् लक्ष्मण न्यौपाने ।

आपत्को अनुशासन

‘सुखमा नमात्तिनू र दुःखमा नपात्तिनू’ भन्ने’ हाम्रा अग्रजका उपदेशले जीवनमा आफूभित्रको साक्षीभावको सही चिन्तन गर्न अभिप्रेरित गरेको छ । असल विचारहरूको अनुसरणले मानवतासमेत प्रवद्र्धन हुनेछ । यसका लागि अध्यात्मको चिन्तन जरुरी छ । आध्यात्मिकताका लागि स्वयंभित्रको जागरण र आत्माको सर्वव्यापकता हुनुपर्दछ । यसले विश्वमानवताका लागि जागरण र बोध गराउँछ । ‘मस्तिष्कमा समझदारी, काँधमा जिम्मेवारी र हृदयमा इमानदारी’ आत्मजागरणको...

वातावरणको महत्त्व

यतिबेला राष्ट्रिय योजना आयोगले संयुक्त राष्ट्रसङ्घद्वारा हरेक वर्ष जुलाईमा आयोजना हुने उच्चस्तरीय राजनीतिक भेलामा दिगो विकास लक्ष्यको प्रगति समीक्षा प्रतिवेदन तयारी गर्दैछ । दिगो विकास लक्ष्यको प्राप्तिसँगै मुलुकले कोरोना भाइरस र यसबाट सामाजिक तथा आर्थिक अवस्थामा पर्न सक्ने नकारात्मक प्रभावहरूलाई न्यूनीकरण गर्न प्रभावकारी उपायको पहिचान गरी त्यसको सफल कार्यान्वयन गर्नुपर्नेछ ।